…και όλα μαζί τα τρώει η υπεραλίευση. Ειδικοί επιστήμονες και Greenpeace κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Ακούει κανείς, ή στο μέλλον θα φτιάχνουμε μακαρονάδα του ψαρά με …τσούχτρες;
…και όλα μαζί τα τρώει η υπεραλίευση. Ειδικοί επιστήμονες και Greenpeace κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Ακούει κανείς, ή στο μέλλον θα φτιάχνουμε μακαρονάδα του ψαρά με …τσούχτρες;
Ο θαλάσσιος κόσμος αποτελείται από μια τεράστια ποικιλία οργανισμών που περιλαμβάνει από το πλαγκτόν μέχρι τις φάλαινες. Κάποτε τα θαλάσσια είδη μπορούσαν να αλιευθούν χωρίς περιορισμούς από όσους διέθεταν τα απαραίτητα μέσα. Σταδιακά, η υπεραλίευση και ορισμένες αλιευτικές πρακτικές οδήγησαν στη μείωση των πληθυσμών πολλών ειδών ψαριών, με αποτέλεσμα τη μείωση της αλιευτικής παραγωγής.
Ο σύγχρονος τεχνικός εξοπλισμός των βιομηχανικών αλιευτικών στόλων, με την εμβέλεια και τις προδιαγραφές του, έχει υπερβεί κατά πολύ τις δυνατότητες της φύσης. Οι πληθυσμοί ορισμένων ειδών μειώνονται, πράγμα που μειώνει συγχρόνως τη διαθέσιμη τροφή για άλλα μεγαλύτερα είδη ψαριών, τα οποία με τη σειρά τους πλήττονται. Επιπλέον, αν και δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία, υπολογίζεται ότι περίπου το 40% της ψαριάς που βγάζουν οι μηχανότρατες πετιέται στη θάλασσα. Το αποτέλεσμα είναι από τη μια πλευρά να ανατρέπεται η ισορροπία του θαλάσσιου οικοσυστήματος και από την άλλη να καταστρέφεται το μέλλον της αλιείας, με σοβαρές επιπτώσεις για τους ανθρώπους που εξαρτώνται από αυτήν.
Ο Ντάνιελ Πόλι, διευθυντής του Κέντρου Αλιείας του Πανεπιστημίου British Columbia στον Καναδά, προειδοποιεί ότι αν δεν αναπτυχθούν συστήματα ελέγχου της αλιείας, οι άνθρωποι στο μέλλον θα τρέφονται με μέδουσες. Οι οικολογικές οργανώσεις έχουν αναλάβει δράση σχετικά με το πρόβλημα εδώ και πολλά χρόνια, ενώ πρόσφατα προέβησαν σε θεαματικές ενέργειες με σκοπό να γίνουν πιο αποτελεσματικές.
Τον περασμένο Δεκέμβριο, ακτιβιστές της Greenpeace, μεταξύ των οποίων και Έλληνες, έχτισαν με τοίχο δυόμισι μέτρων την είσοδο του Συμβουλίου της Ευρώπης στις Βρυξέλλες, όπου επρόκειτο να συνεδριάσουν οι Ευρωπαίοι υπουργοί Αλιείας. Οι ακτιβιστές διαμαρτύρονταν για τις δεκαετίες κακής αλιευτικής πολιτικής, η οποία οδηγεί τα αποθέματα ψαριών σε εξάντληση. Για την Ελλάδα, τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος δείχνουν ότι το 65% – 70% των εμπορικών ψαριών βρίσκονται εκτός ασφαλών βιολογικών ορίων. Την ίδια στιγμή, τα κυριότερα αλιεύματα της μηχανότρατας, δηλαδή η κουτσομούρα, ο μπακαλιάρος, η γαρίδα και η καραβίδα, είναι υπεραλιευμένα.
Η βιώσιμη αλιεία.
Η προστασία της θαλάσσιας ζωής προϋποθέτει περιορισμούς που αφορούν την αλιεία ψαριών ορισμένων ειδών και μεγεθών και τη χρήση συγκεκριμένων αλιευτικών μεθόδων. Ορισμένα είδη ψαριών δεν θα πρέπει να καταναλώνονται εκτός της επιτρεπόμενης περιόδου αλιείας τους. Για την προστασία του ξιφία, για παράδειγμα, απαγορεύεται η αλιεία του το χειμώνα και συγκεκριμένα από αρχές του Οκτωβρίου έως τα τέλη του Ιανουαρίου.
Οι περιορισμοί στο ψάρεμα αφορούν και το μέγεθος των ψαριών. Τα μικρά, δηλαδή τα νεαρά, ψάρια κάθε είδους δεν επιτρέπεται να ψαρεύονται, έτσι ώστε να μπορούν να αναπτύσσονται, να φθάνουν σε ώριμη ηλικία και να αναπαράγονται, πράγμα που εξασφαλίζει την ανανέωση των πληθυσμών τους. Για το λόγο αυτό, δεν επιτρέπεται η χρήση αλιευτικών μεθόδων που έχουν αποτέλεσμα μαζικές αλιεύσεις ψαριών κάτω του ελάχιστου επιτρεπόμενου μεγέθους.
Η περίπτωση αφορά, μεταξύ άλλων, τη χρήση αλιευτικών διχτυών μεγέθους ματιών μικρότερου από εκείνο που επιτρέπεται για τη σχετική περιοχή ή τύπο αλιείας, ή τη χρήση μηχανότρατας σε ορισμένες περιοχές ή εποχές. Για παράδειγμα, απαγορεύεται η χρήση της μηχανότρατας από τις αρχές του Απριλίου έως τα τέλη του Οκτωβρίου. Σχετικός Ευρωπαϊκός Κανονισμός, στον οποίο προσαρμόσθηκε και η ελληνική νομοθεσία, ορίζει τα ελάχιστα επιτρεπόμενα εμπορεύσιμα μεγέθη των πιο σημαντικών ψαριών, με σκοπό την προστασία των ιχθυοαποθεμάτων.
Ελάχιστα επιτρεπόμενα μεγέθη ψαριών
γαύρος: 9 εκατοστά
γόπα: 10 εκατοστά μπαρμπούνι,
κουτσομούρα: 11 εκατοστά
λυθρίνι, κολιός, σαφρίδι: 12 εκατοστά
σαργός, σπάρος: 15 εκατοστά κέφαλος: 16 εκατοστά
σκουμπρί, πέστροφα, πέρκα, φαγκρί: 18 εκατοστά τσιπούρα, γλώσσα,
μπακαλιάρος: 20 εκατοστά
λαβράκι: 23 εκατοστά
ροφός, σφυρίδα: 45 εκατοστά
τόνος: 70 εκατοστά
καραβίδες: 7 εκατοστά
αστακοκαραβίδες: 24 εκατοστά
χταπόδι: 500 γραμμάρια
ξιφίας: 120 εκατοστά (χωρίς το «ξίφος», δηλαδή το ρύγχος του)
Η Greenpeace προσάρμοσε τα μεγέθη αυτά σε ένα εύχρηστο εργαλείο, την «ψαρομεζούρα». Φροντίζοντας ώστε το μέγεθος των ψαριών που αγοράζετε να μην είναι μεγαλύτερο από την ένδειξη της μεζούρας για το αντίστοιχο κάθε φορά είδος ψαριού, θα συμβάλλετε στη βιώσιμη αλιεία και, επομένως, στην προστασία του θαλάσσιου οικοσυστήματος. Είτε τα θεωρούμε «πληθυσμούς» είτε «αποθέματα», τα ψάρια έχουν ανάγκη άμεσων μέτρων προστασίας.