Θερινό σινεμά σημαίνει μυρωδιά νυχτολούλουδου, καλοδεχούμενα άβολη πλαστική καρέκλα, σιδερένιο τραπεζάκι για μπίρα, στάχτη στο χαλίκι και θορυβώδεις σακούλες με πατατάκια ρίγανη. Θερινό σινεμά σημαίνει ακόμη και …κανά σπαγγέτι. Σπαγγέτι γουέστερν, βέβαια.
Θερινό σινεμά σημαίνει μυρωδιά νυχτολούλουδου, καλοδεχούμενα άβολη πλαστική καρέκλα, σιδερένιο τραπεζάκι για μπύρα, στάχτη στο χαλίκι και θορυβώδεις σακούλες με πατατάκια ρίγανη. Θερινό σινεμά σημαίνει ακόμη και κανά …σπαγγέτι. Σπαγγέτι γουέστερν, βέβαια.
Έχει και τα πολύ καλά του το καλοκαίρι στην πόλη και ένα από αυτά είναι η εμφάνιση των θερινών σινεμά –μαζί τους όλο και κάποιος τίτλος από την λατρεμένη πραγματικά κατηγορία των Spaghetti Western θα σκάσει στα «ΠΡΟΣΕΧΩΣ»..
“Hey amigo, you know you got a face beautiful enough to be worth two thousand dollars? Ha ha ha ha!”
“Ya… but you don’t look like the one who’ll collect it.”
Ο Καλός Ο Κακός και ο Άσχημος
Υπάρχουν τόσα και τόσα θερινά σινεμά σε όλη την Αθήνα, το καθένα με τις δικές του ιστορίες για να πει και αμέτρητα ζευγάρια μάτια που καρφώθηκαν στην οθόνη του. Προσωπικά, όμως, τα δικά μου αγαπημένα ως παιδί των Πατησίων είναι η Λίλα, η Ηλέκτρα, η Στέλλα και το Αελλώ. Το Μπρόντγουαιη μας άφησε χρόνους όπως και η Άντζελα. Ανάμεσα σε γλυκά άχαρες πολυκατοικίες, τη μυρωδιά του νυχτολούλουδου, το απαλό background ήχου από την κίνηση της Πατησίων και ο συγκεντρωμένος κόσμος στα μπαλκόνια που αντικρίζουν την οθόνη, κάθε φορά μου φαίνεται κάτι το ανεπανάληπτο! Εκεί, λίγα μέτρα απ’ την καυτή άσφαλτο αγάπησα και τα πύρινα τοπία των σπαγγέτι γουέστερν…
Ο ήλιος κρύβεται πίσω από ξερούς χωμάτινους λόφους δίνοντας στα λιγοστά ξύλινα σπίτια ένα χρώμα πορφυρό. Δυνατός άνεμος σηκώνει σκόνη και παρασέρνει θημωνιές που κατρακυλάνε ανάμεσα στο saloon και την τράπεζα. Η πόλη αδειάζει και βλέμματα γεμάτα αγωνία παρακολουθούν κρυφά πίσω από παράθυρα δύο μορφές να στέκονται ακίνητες στη μέση του δρόμου… Τα βρώμικα δάχτυλά τους αιωρούνται πάνω από την λαβή του εξάσφαιρου. Ο πιο γρήγορος θα προλάβει να ακούσει και το υπόλοιπο soundtrack του Έννιο Μορικόνε…
“Get three coffins ready…””Ha Ha Ha HA!” “My mistake… four coffins.”
Για μια χούφτα δολάρια
Spaghetti Western είναι το όνομα που δόθηκε στις ταινίες γουέστερν της δεκαπενταετίας ανάμεσα στο 1960 και το 1975, περίοδος κατά την οποία γυρίστηκαν ούτε λίγο ούτε πολύ περίπου 600 τίτλοι! Την λέξη spaghetti την “κόλλησαν” σε αυτά τα westerns οι κριτικοί του κινηματογράφου, αφενός γιατί οι περισσότερες εταιρείες παραγωγής αυτών των ταινιών ήταν ιταλικές κι αφετέρου επειδή οι ίδιοι πίστευαν ότι δεν είχαν καμία απολύτως καλλιτεχνική αξία. Πρόκειται λοιπόν για Ιταλοισπανικές κυρίως παραγωγές με μεικτό καστ που περιλάμβανε Ιταλό σκηνοθέτη, Ισπανούς τεχνικούς και αντίστοιχα μοιρασμένους ηθοποιούς στις οποίες ενίοτε πρωταγωνιστούσε και κάποιος Αμερικανός ηθοποιός Β’ διαλογής. Τα γυρίσματα γίνονταν κυρίως στην έρημο Tabernas, κάπου στην περιοχή Αλμερία της Ανδαλουσίας μιας και το φυσικό τοπίο μοιάζει πολύ με τον Αμερικάνικο Νότο. Τα κοινά γνωρίσματα των Spaghetti γουέστερν ήταν ο χαμηλός προϋπολογισμός, η βία, η Ιταλική γλώσσα και η υπόθεση που σχεδόν πάντα αφορούσε σε έναν ξένο που ερχόταν στην πόλη …με άγριες διαθέσεις.
“I generally smoke just after I eat. Why don’t you come back in about ten minutes?” “In ten minutes you’ll be smokin’ in hell!”
Μονομαχία στο Ελ Πάσο
Πολλές από τις ταινίες που γυρίστηκαν εκείνη την εποχή έχουν μείνει σχετικά άγνωστες, αλλά σχεδόν όλοι γνωρίζουν για την τριλογία ταινιών του «Ανθρώπου χωρίς όνομα»: «Για μια χούφτα δολάρια», «Μονομαχία στο Ελ Πάσο» και «Ο Καλός, ο Κακός και ο Άσχημος». Ο σκηνοθέτης Σέρτζιο Λεόνε, με το ψευδώνυμο Μπομπ Ρόμπερτσον, επιλέγει για πρωταγωνιστή τον τηλεοπτικό τότε ηθοποιό Κλιντ Ίστγουντ και με συνοδεία τις επιβλητικές, ανατριχιαστικές κάποιες φορές μελωδίες του Έννιο Μορικόνε δημιουργούν κινηματογραφικά αριστουργήματα που ανοίγουν τον δρόμο στους υπόλοιπους. Αυλακωμένα πρόσωπα από τον αδυσώπητο ήλιο της ερήμου, λερωμένα ρούχα, γεμάτα όπλα και βλέμματα που διψάνε για ζεστό ουίσκι και εκδίκηση. Το «Για μια χούφτα δολάρια» ήταν η πρώτη ταινία της τριλογίας σε σενάριο που βασίστηκε στο Ιαπωνικό «Γιοζίμπο» του Ακίρα Κουροσάβα. Συνεχίστηκε με το «For a few Dollars More» του οποίου η ελληνική μετάφραση σε «Μονομαχία στο Ελ Πάσο» αποτελεί ακόμα και σήμερα άλυτο μυστήριο, ενώ η τρίτη ταινία «ο Καλός, ο Κακός και ο Άσχημος» καθιέρωσε τον Λι Βαν Κλιφ ως έναν από τους ‘πιο κακούς’ κακούς!
Υπήρξαν βέβαια και άλλοι εξαιρετικοί σκηνοθέτες spaghetti γουέστερν όπως ο Σέρτζιο Κορμπούτσι, ο Ένζο Καστελάρι και ο Νταμιάνο Νταμιάνι αλλά και ήρωες σαν τον Κλιντ Ίστγουντ όπως ο Ρίνγκο ή ο Τζάνκο που εμφανίζεται σε καμιά τριανταριά ταινίες του είδους πάντα αναζητώντας εκδίκηση.
«El Mariachi» ή αλλιώς …μπουρίτο γουέστερν
Απ’ τα σπαγγέτι στα μπουρίτο και τα γουέστερν του μπακαλιάρου. Έτσι λοιπόν οι κριτικοί του κινηματογράφου δίνοντας το όνομα Spaghetti western, χαρακτήρισαν μια ολόκληρη σειρά ταινιών αλλά παράλληλα έδωσαν και την αντίστοιχη έμπνευση στους Αμερικάνους κινηματογραφόφιλους να συνδέσουν με το φαγητό πολλές άλλες πετυχημένες ή αποτυχημένες παραγωγές! Η σύγχρονη τριλογία γουέστερν του Ρόμπερτ Ροντρίγκεζ «El Mariachi», «Desparado» και «Once upon a time in Mexico» είναι κοινώς γνωστή ως «Burrito western» μιας και εκτυλίσσονται στο Μεξικό. Ισπανικές ταινίες στη μετά Σέρτζιο Λεόνε εποχή ονομάστηκαν Chorizo/paella western από τα διάσημα ισπανικά λουκάνικα και την παέγια αντίστοιχα, ενώ οι περίφημες ταινίες του Hrafn Gunnlaugsson γύρω από τους Βίκινγκ πήραν τον τίτλο Cod (μπακαλιάρος) western λόγω της Σκανδιναβικής τους υπηκοότητας.Υπάρχει επίσης μια σειρά από Γερμανικά γουέστερν που γυρίστηκαν το 60 στην Γιουκοσλαβία και γνώρισαν αρκετά μεγάλη επιτυχία συνοδευόμενα από τον τίτλο «Sauerkraut westerns», όπου sauerkraut είναι το παραδοσιακό γερμανικό λάχανο τουρσί. Αντίστοιχα οι πρώτες ταινίες του John Woo χαρακτηρίστηκαν «Dim Sum western», το Ταϊλανδέζικο Tears of the Black Tiger, πήρε τον διπλό τίτλο «Stir Fry Horse Opera» και «Pad Thai Western», ενώ η ταινία του Άγγλου σκηνοθέτη Shane Meadow, Once Upon a Time in the Midlands, χαρακτηρίστηκε «Tinned spaghetti western» εξαιτίας της μεγάλης αγάπης που τρέφουν οι Βρετανοί για τα ζυμαρικά κονσέρβας! Φυσικά από όλο αυτό το πανηγύρι δεν θα μπορούσε να ξεφύγει ο απαστράπτων κόσμος του Bollywood, οι παραγωγοί του οποίου ετοίμασαν μια σειρά ταινιών στα στούντιο του Μουμπάι της Ινδίας, που έμειναν στην ιστορία ως, τι άλλο, «Carry western».
Φήμες που θέλουν τις ταινίες «Το χώμα βάφτηκε κόκκινο», «Αστραπόγιαννος» και «Αδίστακτοι» να έχουν πάρει τον τίτλο «Mousaka Western» από διεθνούς φήμης κριτικούς κινηματογράφου, ελέγχονται ως ανακριβείς!