Όταν οι κόρες του Λευτέρη ήταν μαθήτριες στη Σχολή Hill, οι τυχεροί συμμαθητές τους απολάμβαναν σάντουιτς με φέτα και λιαστή ντομάτα –έμπνευσης Λαζάρου– από την καντίνα του σχολείου τους.

Όταν οι κόρες του Λευτέρη ήταν μαθήτριες στη Σχολή Hill, οι τυχεροί συμμαθητές τους απολάμβαναν σάντουιτς με φέτα και λιαστή ντομάτα –έμπνευσης Λαζάρου– από την καντίνα του σχολείου τους.

Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία (ΚΥΑ 487 ΦΕΚ1219Β 4-10-2000) τα προϊόντα που θα πρέπει να διατίθενται προς πώληση στα σχολικά κυλικεία είναι «σάντουιτς και τοστ με τυρί, ψωμί και απλά αρτοσκευάσματα, σταφιδόψωμο σε ατομική συσκευασία, τυρόπιτα ή σπανακόπιτα, τυριά, γάλα αγελάδας νωπό, παστεριωμένο σε ατομική συσκευασία, γιαούρτι παντός τύπου χωρίς συνθετικές, γλυκαντικές και χρωστικές ύλες, φρούτα εποχής πλυμένα και τυλιγμένα σε σελοφάν, φυσικοί χυμοί φρούτων με περιεκτικότητα χυμού 100%, ξηροί καρποί σε μικρή συσκευασία, τσάι και λοιπά αφεψήματα και καφές μόνο για το προσωπικό του σχολείου».

Απαγορεύεται αυστηρά η διάθεση άλλων μη προβλεπομένων από την παρούσα απόφαση προϊόντων, δηλαδή μη υγιεινών σνακ, όπως τα αλμυρά, τα γαριδάκια, τα αναψυκτικά, οι σοκολάτες, τα κρουασάν, το σοκολατούχο γάλα, οι γκοφρέτες και τα μπισκότα… Σας έκανα να γελάσετε έτσι;

ΕΝΑ ΒΗΜΑ ΜΠΡΟΣΤΑ ΚΑΙ ΔΥΟ ΠΙΣΩ…
Γιατί μπορεί αυτή η κοινή απόφαση των υπουργείων Παιδείας και Υγείας να βασίστηκε στα παραδείγματα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης και ιδιαίτερα της Γαλλίας –όπου το κυλικείο λειτουργεί επικουρικά με ειδικό μάθημα για τη διατροφή, ενταγμένο στο σχολικό πρόγραμμα– και να βρήκε θερμούς υποστηρικτές τους συλλόγους γονέων και εκπαιδευτικών, αλλά δυστυχώς σε ελάχιστα σχολεία εφαρμόζεται.

Υπολογίζεται ότι το 85% των σχολικών κυλικείων σε ολόκληρη τη χώρα πουλάει στους μαθητές «ύποπτες» λιχουδιές και τυποποιημένα σνακ που κάθε άλλο παρά υγιεινά είναι. Αν στο στοιχείο αυτό συνυπολογίσουμε ότι το 88% των μαθητών αγοράζει καθημερινά το κολατσιό του στο κυλικείο του σχολείου καταλαβαίνουμε γιατί τα κυλικεία έχουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης για τις κακές διατροφικές επιλογές των παιδιών μας.

Σχεδόν καμία διάταξη για την προστασία και την προαγωγή της υγείας των παιδιών δεν εφαρμόζεται. Αντίθετα, οι παραβάσεις είναι καθημερινές και αυξανόμενες, τόσο σε πλήθος όσο και σε σοβαρότητα και παρά την εντατικοποίηση των υγειονομικών ελέγχων και την επιβολή κυρώσεων τα περισσότερα κυλικεία εξακολουθούν να διαθέτουν μη εγκεκριμένα είδη, με επιχείρημα την οικονομική απόδοση της επιχείρησης ή τη δυνατότητα των μαθητών να προμηθεύονται τα απαγορευμένα είδη από γειτονικά καταστήματα.

Δεν έχουμε φτάσει βέβαια και στο σημείο τα παιδιά μας να μην ξέρουν πώς είναι το κολοκύθι και το σέλινο (αν και για το δεύτερο δεν είμαι τόσο σίγουρη), όπως πολλοί από τους μαθητές που συνάντησε ο Jamie Oliver σε επισκέψεις του σε σχολεία της Βρετανίας, όμως η κατάσταση θέλει προσοχή.

Πρόσφατη έρευνα της Νομαρχίας Πειραιά,τα στοιχεία της οποίας συμφωνούν με αντίστοιχη παλιότερη έρευνα του ΙΝΚΑ, κατέδειξε ότι όχι μόνον το πρόβλημα παραμένει και ότι τα ακατάλληλα είδη συνεχίζουν να πωλούνται στους μαθητές, αλλά και ότι σε αρκετές περιπτώσεις οι παραβάσεις σημειώνονται εν γνώσει και με την ανοχή των σχολικών επιτροπών. Στην έρευνα της Νομαρχίας Πειραιά προστίθενται και τα στοιχεία του υπουργείου Δημόσιας Τάξης για το σχολικό έτος 2005-2006 για να καταδείξουν ότι η μαθητιώσα νεολαία παραμένει σοβαρά εκτεθειμένη σε διατροφικά είδη αμφίβολης καταλληλότητας.

Ένα στα τέσσερα σχολικά κυλικεία βρέθηκε να μην τηρεί τις διαδικασίες που προβλέπονται από το νόμο και να θέτει σε κίνδυνο την υγεία των μαθητών. Οι ελεγκτές της Νομαρχίας Πειραιά πραγματοποίησαν λεπτομερή καταγραφή των προϊόντων που κατά παράβαση πωλούνται στα κυλικεία και σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά τη μερίδα του λέοντος κερδίζουν με διαφορά τα αναψυκτικά και ακολουθούν σφολιατοειδή, σοκολατοειδή, τσίχλες, τσιπς και σε μικρότερο βαθμό βρέθηκαν να πωλούνται παγωτά, ροφήματα, κ.ά., δηλαδή είδη διατροφής που δεν θα έπρεπε να διατίθενται από τα σχολικά κυλικεία και αποτελούν μία από τις αιτίες για την εμφάνιση παιδικής παχυσαρκίας στους μικρούς μαθητές.

Αφού λοιπόν το ζήτημα είναι τόσο σοβαρό, καθότι υπονομεύεται η υγεία των αυριανών ενηλίκων, θα αναρωτιέστε γιατί άραγε οι σχολικές επιτροπές δεν αντιδρούν; Ο λόγος είναι απλός. Τα κυλικεία αφήνουν αρκετά χρήματα στα σχολεία. Και μάλιστα με τη «βούλα» του νόμου. Δηλαδή, ενώ οι κανονισμοί ορίζουν με σαφήνεια τι πρέπει και τι δεν πρέπει να τρώνε τα παιδιά, ταυτόχρονα ξεκαθαρίζουν: «Οι εισπράξεις από τη λειτουργία του κυλικείου αποτελούν έσοδα της αρμόδιας Σχολικής Επιτροπής και θα διατίθενται για την κάλυψη ή συμπλήρωση των δαπανών λειτουργίας του σχολείου».

Δηλαδή, οι μαθητές αφήνονται να καταναλώνουν ανθυγιεινά προϊόντα για να εξοικονομηθούν χρήματα για τη θέρμανση και τις επισκευές των σχολικών κτιρίων, και το σχολείο κάνει τα στραβά μάτια στις παραβάσεις, ζητώντας από τον υπεύθυνο του κυλικείου συνήθως ένα υπέρογκο μίσθωμα. Όλα καλά λοιπόν.

ΚΑΙ ΤΩΡΑ, ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ ΤΩΡΑ;
Αυτό που κάνουμε πάντα. Παίρνουμε στα χέρια μας τη διατροφική τύχη των παιδιών μας. Και:

1) Ετοιμάζουμε υγιεινά σνακ για το σχολείο (φρούτα, σπιτικά κέικ ή γλυκά με λίγη ζάχαρη, σάντουιτς με καλές πρώτες ύλες) και του τα δίνουμε από το σπίτι. Φεσωνόμαστε και κάποιο μικρό χαρτζιλίκι υποτίθεται για το κυλικείο και του προτείνουμε να το κρατήσει στον κουμπαρά του για άλλη χρήση. (Οι μπόμπιρες είναι συνήθως συμφεροντολόγοι και θα το δεχτούν).

2) Δίνουμε πάντα στο παιδί πρωινό (1 ποτήρι γάλα, 3 κουταλιές της σούπας από τα αγαπημένα του δημητριακά ή 1 φρυγανιά με λίγο βούτυρο και 1 φρούτο θα το κρατήσουν χορτάτο και δε θα τριγυρνάει γύρω από το κυλικείο του σχολείου, που έχει και ουρά και χάνει το διάλειμμα…)

3) Αποφεύγουμε να δίνουμε στα παιδιά για κολατσιό προϊόντα λάιτ. Τα παιδιά βρίσκονται στην ανάπτυξη και χρειάζονται τα λιπαρά ως πηγή ενέργειας.

4) Τα αφήνουμε να συμμετέχουν στη διαδικασία της προετομασίας του σχολικού σάντουιτς και ζητάμε τη γνώμη τους για το τι να περιέχει. Ο γιος μου κάποτε μου ζήτησε κοκκινιστό με σάλτσα και πουρέ, αλλά ευτυχώς λογικεύθηκε…).

5) Γενικά στην οικογένεια αποφεύγουμε και απαξιώνουμε τα αναψυκτικά καθώς και τα γλυκά ή τα αλμυρά ανθυγιεινά σνακ, που κόβουν την όρεξη και εθίζουν τα παιδιά στη γεύση τους. Δε λέω να τους απαγορέψετε εντελώς να τρώνε σοκολάτες, καραμέλες, γαριδάκια και αναψυκτικά, αλλά να ελέγχετε τη συχνότητα και την ποσότητα κατανάλωσης. Και προς Θεού μην τα χρησιμοποιείτε ως επιβράβευση για κάποια απαίτηση που είχατε από το βλαστάρι σας και τη διεκπεραίωσε με επιτυχία. Τους δίνετε αξία!