Σα σήμερα, 6 Νοέμβρη του 1989, έφυγε απ’ τη ζωή η συγγραφέας της θρυλικής «Λωξάντρας». Η Μαρία Ιορδανίδου, που μέσα από την κεντρική φιγούρα της γιαγιάς της και τις μνήμες της, περιέγραψε με θαυμαστή αμεσότητα και ζωντάνια τη ζωή των Ελλήνων της Πόλης πριν από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον κεντρικό ρόλο που είχε το φαγητό σε όλες τις εκφάνσεις της –παρόν πάντα στη χαρά και τη λύπη του ανθρώπου…
Σα σήμερα, 6 Νοέμβρη του 1989, έφυγε απ’ τη ζωή η συγγραφέας της θρυλικής «Λωξάντρας». Η Μαρία Ιορδανίδου, που μέσα από την κεντρική φιγούρα της γιαγιάς της και τις μνήμες της, περιέγραψε με θαυμαστή αμεσότητα και ζωντάνια τη ζωή των Ελλήνων της Πόλης πριν από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον κεντρικό ρόλο που είχε το φαγητό σε όλες τις εκφάνσεις της –παρόν πάντα στη χαρά και τη λύπη του ανθρώπου…
Save
Καταγράφοντας καθημερινά ήθη και γενικότερα έθιμα, ανάπλασε –συν τοις άλλοις– μαγικά τη βαθιά σχέση της Πολίτισσας νοικοκυράς με την περίφημη κουζίνα της, τα διαλεχτά υλικά της, το κελάρι της, τους πλανόδιους εμπόρους. Χάρις τη «Λωξάντρα» (αλλά και την τηλεοπτική μεταφορά της που την έβαλε κυριολεκτικά σε κάθε σπίτι) μάθανε κι οι επόμενες γενιές Ελλήνων τι σήμαινε να μεγαλώνεις με Μικρασιάτισσα γιαγιά ή μάνα, ακόμη κι αν δεν είχαν Μικρασιάτισσα γιαγιά ή μάνα, και πήραν μια γενναία γεύση από την πολίτικη κουζίνα. Τας κεμπάπ με μελιτζάνα, μύδια μεγάλα τσακιστά και μύδια στο τηγάνι με το ρύζι, χτένια ψητά στη χόβολη, μπουρεκάκια και τσακιστές ελιές, χαλβάς και γλυκά του κουταλιού, περγαμόντο και μελιτζανάκι καλά δεμένο, είναι λίγες μόνο απ’ τις λιχουδιές που περνούν από τις πρώτες κιόλας σελίδες του μυθιστορήματος συνοδεύοντας καταστάσεις και συναισθήματα που βιώνει η κεντρική ηρωίδα. Η Ιορδανίδου κατάφερε να καταγράψει με έναν έξοχα τρυφερό τρόπο αντλώντας μνήμες και εικόνες απ’ τη δίκη της γιαγιά Λωξάντρα πόσο κεντρικό ρόλο είχε το φαγητό σε όλες τις εκφάνσεις της προσωπικής ή κοινωνικής ζωής για τους Έλληνες της Πόλης στα μέσα του 19ου αιώνα –παρόν πάντα στη χαρά και τη λύπη του ανθρώπου…
Διαλέξαμε να μνημονεύσουμε τη Μαρία Ιορδανίδου με ένα απόσπασμα από την εκπομπή «Μονόγραμμα» (πρώτη προβολή: 1985), όπου η ίδια περιγράφει πώς η γιαγιά Λωξάντρα μνημόνευε τους δικούς της αγαπημένους νεκρούς…
«Οι Πολίτες δεν ήτανε θρησκόληπτοι εκείνη την εποχή. Δεν είχανε φανατισμό. Δεν ήταν θρησκόληπτοι. Θρήσκοι ήταν, πολύ θρήσκοι. Αλλά είχαν, προπάντων οι γυναίκες που ήταν καλοπερασόπουλοι, δικό τους τρόπο να βλέπουν τα πράγματα. Η Λωξάντρα, όταν πήγαινε στο νεκροταφείο και ήθελε να επικοινωνήσει, να μνημονεύσει, τους νεκρούς της, δεν έπαιρνε κόλλυβο μαζί της. Έπαιρνε το καλαθάκι της με το κολατσιό της. Και το κολατσιό της συνήθως ήταν πράματα που αγαπούσαν οι νεκροί της. Η γιαγιά της έφτιανε ωραία τους γιαλαντζί ντολμάδες. Έπαιρνε λίγους γιαλαντζί ντολμάδες. Η μάνα της αγαπούσε τις τσακιστές ελιές, ο αδερφός της τον παστουρμά. Τα ‘παιρνε αυτά, πήγαινε, κάθονταν στον τάφο τους, έτρωγε σιγά σιγά και τους μνημόνευε: “Θεός σχωρέσ’ την ψυχή σου, μανούλα μου, που αγαπούσες τις τσακιστές ελιές, Θεός σχωρέσ’ την και τη γιαγιά που έβαζε δυόσμο στους ντολμάδες…” »
Save
Save
Save
Save
