ΤΑΞΙΔΙ | Πετρόχτιστα σπίτια με καστρική όψη, θόλοι και λιθόστρωτα σοκάκια. Αγριολούλουδα ανοξιάτικα, άγριος βράχος και θάλασσα πλατιά για ατέλειωτο αγνάντι. Παραδοσιακά ταβερνάκια, μεθυστικά κρασιά και –βέβαια– πουθενά ίχνος αυτοκινήτου. Μερικοί λόγοι που το Πάσχα στη Μονεμβασιά σου μένει αξέχαστο.
ΤΑΞΙΔΙ | Πετρόχτιστα σπίτια με καστρική όψη, θόλοι και λιθόστρωτα σοκάκια. Αγριολούλουδα ανοξιάτικα, άγριος βράχος και θάλασσα πλατιά για ατέλειωτο αγνάντι. Παραδοσιακά ταβερνάκια, μεθυστικά κρασιά και –βέβαια– πουθενά ίχνος αυτοκινήτου. Μερικοί λόγοι που το Πάσχα στη Μονεμβασιά σου μένει αξέχαστο.
Υπάρχει ένα αστειάκι προς τους τουρίστες της Βενετίας: αν δε σου βρίσκεται –λέει– σύγχρονος χάρτης της πόλης άνοιξε κανέναν του …1700 –δε θα έχουν αλλάξει και πολλά πράγματα. Η «παρότρυνση» θα μπορούσε να ισχύει και για την κρυμμένη Καστροπολιτεία του θρυλικού βράχου της Μονεμβασιάς, τηρουμένων πάντα των αναλογιών, καθώς ο μεσαιωνικός αυτός οικισμός είναι από τους πλέον καλοδιατηρημένους της Ελλάδας. Συντηρούμενος σε στενή σχέση με την Αρχαιολογική Υπηρεσία παραμένει σχεδόν αναλλοίωτος, όχι μόνο στο ύφος και τα υλικά των αναστηλώσεων, αλλά και στην ίδια του τη λειτουργικοτητα. Επιτρέπεται, για παράδειγμα, να ανοίξουν εμπορικά καταστήματα ή μαγαζιά εστίασης και ψυχαγωγίας μόνο στο δρόμο που πάντα είχε το ρόλο της «αγοράς της πόλης» και πουθενά αλλού. Με σχεδόν ανέπαφο, το κομμάτι της οικιστικής ζώνης, καμία plasma τηλεόραση της τάδε ή της δείνα καφετέριας δε θα ξενερώσει το περιπατητή, διακόπτοντας αναιδώς τη μαγική του βόλτα στο χώρο και το χρόνο, κάτω από το ημίφως των δημοτικών φαναριών.
Ένας εκ φύσεως οχυρωμένος μεσαιωνικός οικισμός που μένει μετέωρος μες στους αιώνες ατενίζοντας το Μυρτώο Πέλαγος δεν είναι λίγο πράγμα. Την «πλάτη» του φυλάει ο Βράχος, μπροστά του απλωμένη σ’ όλη της μεγαλοσύνη η θάλασσα, αριστερά και δεξιά τα καστρικά τείχη. Μόνη είσοδος (όπως ακριβώς το λέει και τ’ όνομά του, Μόνη+Έμβασις) μια στενή λωρίδα γης που ενώνει τον Βράχο με τη στεριά. Στο τέλος της στέκει η Πύλη του δυτικού Τείχους, σημείο που τελειώνει το οδικό ταξίδι του επισκέπτη και αρχίζει το ταξίδι των αισθήσεων. Από δω ξεκινά και η κεντρική οδός που διασχίζει την Καστροπολιτεία –ένα πλατύ καλντερίμι και ταυτόχρονα ο μοναδικός εμπορικός της δρόμος. Πάντα εδώ ήταν τα εμπορεύματα, άλλαζαν μόνο ανάλογα με τις εποχές. Στους Βυζαντινούς Χρόνους, όταν η πλούσια Μονεμβασία ήταν σπουδαίο εμπορικό και ναυτικό λιμάνι, εδώ πωλούνταν αγαθά φερμένα από τα πέρατα του κόσμου: υφάσματα και βαμβακερά, δέρματα και κεραμικά. Σήμερα, κατά μήκος του βρίσκεις μαζεμένα όλα τα καταστήματα του οικισμού, αλλά και τα cafe, τα μπαράκια, τα γραφικά ταβερνάκια με τους μεζέδες και το μεθυστικό ντόπιο κρασί, τη μαλαγουζιά ή μαλβάζια. Ένα θέμα χωριστά η ιστορία του κρασιού αυτού που μάγεψε τους καραβοτσακισμένους Καταλανούς πειρατές του τρομερού Ρογήρου Λούρια, εκεί γύρω στα 1300, μπορείτε να τη διαβάσετε κάνοντας κλικ στο άρθρο «Οινικές περιπέτειες στη Μονεμβασιά».
«Να `χεις την ώχρα του καιρού και το γαλάζιο του νερού…» Η Μονεμβασία σε μαγεύει, υποθέτω, όποια περίοδο του χρόνου κι αν πας. Φτιαγμένη από προαιώνια υλικά, πέτρα, ουρανό, θάλασσα, σου δίνει την αίσθηση πως ό,τι βλέπει το σημερινό μάτι, αυτό περίπου έβλεπαν τα μάτια όλων των γενιών που προηγήθηκαν (ντόπιων και κατακτητών, πειρατών και κουρσάρων, Αράβων και Καταλανών, Φράγκων, Ενετών, Βυζαντινών, Τούρκων), πράγμα που ασκεί μια ανυπέρβλητη γοητεία. Την άνοιξη, όμως, που οι λιακάδες είναι ακόμη δροσερές κι οι περίπατοι τόσο ευχάριστοι, αυτό το άτυπο, υπαίθριο …μουσείο είναι σκέτο θαύμα. Και το Πάσχα εδώ, μοναδικό.
Στην Πλατεία του Ελκόμενου Χριστού Σημαντικότερη πλατεία –ίσως η μοναδική κάποτε, καθώς τα σπίτια χτίζονταν γύρω από τις 40 εκκλησιές– είναι η Πλατεία του Ελκόμενου Χριστού. Από δω θα φύγει ο Επιτάφιος, εδώ θα έρθετε για Ανάσταση. Παλαιοχριστιανική Βασιλική ο μητροπολιτικός ναός που την ορίζει, μεγάλων διαστάσεων για τα δεδομένα του οικισμού, στέκει εκεί μάλλον απ’ την ίδρυσή του. Αρχικά ξυλόσκεπη, το 16ο αιώνα προστέθηκε ο Τρούλος. Ο σημερινός εσωτερικός διάκοσμος ανήκει στη Μεταβυζαντινή περίοδο και χρονολογείται στον 17ο-18ο αιώνα. Εδώ φυλάσσεται ξανά μετά από πολλές περιπέτειες η εξαίρετη εικόνα της Σταύρωσης, από τις σημαντικότερες και μεγαλύτερες της περιόδου που ανήκει. Είχε κλαπεί το 1979 και αφού εντοπίστηκε κομμένη σε κομμάτια συντηρήθηκε και παρέμενε στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών. Το μοναδικό αυτό έργο του τέλους του 14ου αιώνα, ο Φώτης Κόντογλου, αγιογράφος ο ίδιος, είχε χαρακτηρίσει «αριστούργημα» και θεωρείται μια από τις σπουδαιότερες φορητές εικόνες Σταύρωσης. Η πομπή του Επιταφίου θα περάσει μέσα από σοκάκια και σπίτια φτιαγμένα ως επί το πλείστον από την ίδια πέτρα που είναι καμωμένος κι ο βράχος της Μονεμβασιάς. Τα κτίσματα ψηλά, με τις στενές τους προσόψεις και τα μικρά τους παράθυρα να ενισχύουν τη φρουριακή όψη της μονεμβασιώτικης Καστροπολιτείας, στήνουν ιδανικό σκηνικό για την πένθιμη περιφορά. Φροντίστε μόνο να έχετε κλείσει από πριν τραπέζι για τα παραδοσιακά ουζάκια της Μ. Παρασκευής ή τη μαγειρίτσα του M. Σαββάτου, καθώς τα μαγαζιά είναι λιγοστά και οι επισκέπτες της μιας μέρας από τις γύρω περιοχές πάρα πολλοί.
Info
Για καταλύματα, καταστήματα, διαδρομές και ιστορίες από τη Μονεμβασία επισκεφτείτε το επίσημο site του Δήμου www.monemvasia.gr από όπου αναδημοσιεύουμε και τις εκλπηκτικές φωτογραφίες της Ευγενείας Γρηγοράκη.
Πρώτη δημοσίευση: Απρίλιος 2016