Το ζήτημα της παιδικής διατροφής μπορεί να αποδειχτεί μεγάλος πονοκέφαλος. Τι πρέπει να ξέρετε μέχρι να φτάσετε τα βλαστάρια σας στην ηλικία –σταθμό των πέντε χρόνων.

Το ζήτημα της παιδικής διατροφής μπορεί να αποδειχτεί μεγάλος πονοκέφαλος. Τι πρέπει να ξέρετε μέχρι να φτάσετε τα βλαστάρια σας στην ηλικία –σταθμό των πέντε χρόνων.

Η εμπειρία που είχα προτού αποκτήσω δικά μου παιδιά από το τάισμα των παιδιών φιλικών μου οικογενειών συνοψίζεται στα εξής καθόλου ενθαρρυντικά στιγμιότυπα.

Στιγμιότυπο πρώτο:
ντε, γαϊδούρι μου, ντε
Το πλάνο: ο μπαμπάς στα τέσσερα μπουσουλάει αργά, ο μπόμπιρας ιππεύει και η μαμά κρατάει το τέμπο προσπαθώντας να μπουκώσει τον ιππέα με κριθαράκι χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία. Υπάρχουν και χειρότερα …το κριθαράκι κάνει μούτι το πουκάμισο του μπαμπά, η μαμά βάζει τις φωνές, ο μπόμπιρας όλο απορία δεν καταλαβαίνει γιατί του σταμάτησαν τη διασκέδαση.
Στιγμιότυπο δεύτερο: μία του και μία της
Το πλάνο: η μαμά, το βλαστάρι και 2 μπολ μπισκοτόκρεμα. «Έλα, χρυσό μου, μία κουταλίτσα η μαμά, μία κουταλίτσα ο μπέμπης». Το μπολ της μαμάς έχει αδειάσει, του μπέμπη πάλι όχι. Υπάρχουν και χειρότερα… η μαμά παθαίνει εξάρτηση από τις παιδικές τροφές.
Στιγμιότυπο τρίτο: καμουφλαρισμένο μπιφτέκι Το πλάνο: η μαμά με μεγάλη επιμέλεια κρύβει μικρούτσικα κομματάκια μπιφτεκιού (που δεν αρέσει στο βλαστάρι της) μέσα σε ένα βουνό πουρέ (που του αρέσει). Ο μικρός τρώει τον πουρέ και φτύνει το μπιφτέκι.

Υπάρχουν και χειρότερα… τα έπιπλα, το πάτωμα, τα ρούχα γεμίζουν μπιφτεκάκια. Τελικά φαίνεται ότι η ζωή και ο Θεός με αγαπάνε και μου χάρισαν 2 καλόφαγα παιδάκια και έτσι αποφάσισα να το παίξω ειδική και να δίνω συμβουλές στις υπόλοιπες μαμάδες. Ας σοβαρευτούμε όμως και ας δούμε διεξοδικά πώς θα φροντίσουμε υπεύθυνα τη διατροφή των παιδιών μας.

Η ισορροπημένη διατροφή στα πρώτα στάδια της ζωής του παιδιών παίζει καθοριστικό ρόλο τόσο στην εξασφάλιση της καλύτερης σωματικής και πνευματικής τους ανάπτυξης, όσο και στη μείωση των παραγόντων κινδύνου για χρόνια νοσήματα κατά την ενήλικη ζωή τους. Για να γίνουν λοιπόν τα παιδιά μας δυνατοί και υγιείς ενήλικες πρέπει η δίαιτά τους να περιλαμβάνει επαρκείς ποσότητες πρωτεϊνών, υδατανθράκων, λιπών βιταμινών και μεταλλικών αλάτων. Αυτό θα το πετύχουμε αν τους δίνουμε μια μεγάλη ποικιλία τροφών από τις οποίες θα διαμορφωθούν σιγά σιγά και οι γευστικές του προτιμήσεις.

6-12 μηνών
Για την καλύτερη μετάβαση της διατροφής του βρέφους των 6-8 μηνών από το μητρικό ή το βρεφικό γάλα στις στερεές τροφές θα πρέπει να του δίνονται γεύματα τα οποία να περιέχουν ένα καινούριο συστατικό κάθε φορά και μάλιστα αυτό το γεύμα θα πρέπει να δίνεται δοκιμαστικά στο παιδί για 3-4 ημέρες, ώστε να διαγνωσθεί πιθανή δυσανεξία στη νέα τροφή.

Ανάμεσα στους 8 -12 μήνες οι μεταβολικές και άρα οι θρεπτικές ανάγκες του παιδιού δεν αλλάζουν πολύ. Προτεραιότητα στην ηλικία αυτή είναι η ανάπτυξη του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος, η ωρίμανση του πεπτικού συστήματος και η αποφυγή γαστρεντερικών δυσλειτουργιών.

Στον 6ο μήνα εισάγουμε πρώτα την κρέμα βανίλια και τα λαχανικά με την εξής σειρά: καρότο, πατάτα, κολοκυθάκι, φασολάκια. Λίγο πιο αργά εισάγονται το μπρόκολο και το κουνουπίδι. Για τα φρούτα η σωστή σειρά είναι μήλο, μπανάνα, αχλάδι, πορτοκάλι. Στον 7ο μήνα στο καθημερινό διαιτολόγιο του παιδιού εισάγουμε το κοτόπουλο και μετά το μοσχάρι, καθώς και τις κρέμες σιτάλευρου (φαρίν λακτέ και μπισκοτόκρεμα). Στον 8ο μήνα αρχίζουν να εισάγονται τρόφιμα με πιο έντονη γεύση, όπως ο κρόκος του αυγού, το βρεφικό γιαούρτι και μικρές ποσότητες ψωμιού ή κομματάκια φρούτων για να αναπτυχθεί η στοματοκινητική ικανότητα του παιδιού.

Προτεινόμενο διαιτολόγιο και δοσολογία για παιδιά 6-12 μηνών (*)
Πρωινό: 240 ml γάλα
Δεκατιανό: φρουτόκρεμα με ½ μήλο, ½ αχλάδι, ½ μπανάνα και 50 ml χυμό πορτοκαλιού. Για την ηλικία 8-12 μηνών η φρουτόκρεμα μπορεί να αντικατασταθεί με κρόκο αυγού και 10 γρ. ψωμί Μεσημεριανό: χορτόσουπα ( ½ φλιτζάνι κολοκυθάκια, 10 γρ. καρότα, 70 γρ. πατάτα, 2 κουταλάκια του γλυκού ελαιόλαδο) ή κοτόσουπα (½ φλιτζάνι κολοκυθάκια, 2 φύλλα σπανάκι, 5 γρ. μπρόκολο, 40 γρ. κοτόπουλο φιλέτο, 70 γρ. πατάτα, 2 κουταλάκια του γλυκού ελαιόλαδο) ή κρεατόσουπα (½ φλιτζάνι κολοκυθάκια, 2 φύλλα σπανάκι, 5 γρ. σέλινο, 5 γρ. μπρόκολο, 40 γρ. μοσχάρι ποντίκι ή φιλέτο, 70 γρ. πατάτα, 2 κουταλάκια του γλυκού ελαιόλαδο
Απογευματινό: κρέμα βανίλια ή φαρίν λακτέ ή μπισκοτόκρεμα. Για την ηλικία 8-12 μηνών η κρέμα μπορεί να αντικατασταθεί με γιαούρτι.
Βραδινό: 240 ml γάλα

12- 24 μηνών
Με την ολοκλήρωση του πρώτου χρόνου ζωής οι λοιμώξεις, οι δυσλειτουργίες του πεπτικού συστήματος και του εντέρου περιορίζονται σημαντικά, το ήπαρ και τα νεφρά μεταβολίζουν υψηλότερα επίπεδα πρωτεΐνης, η οποία είναι απαραίτητη για τη συνέχιση της ανάπτυξης και τη δόμηση νέων ιστών. Μέχρι το τέλος του δεύτερου έτους ο εγκέφαλος των παιδιών μας θα έχει φτάσει στο 75% του τελικού του μεγέθους και άρα καταλαβαίνουμε ότι τα βλαστάρια μας έχουν αυξημένες ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά, όπως τα Ω3 και Ω6 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος και το φολικό οξύ. Στην ηλικία αυτή μειώνονται οι πιθανότητες εμφάνισης αλλεργικής αντίδρασης και εισάγονται στο διαιτολόγιο του παιδιού το ψάρι και το ασπράδι του αυγού.

Προτεινόμενο διαιτολόγιο και δοσολογία για παιδιά 12-24 μηνών (*)
Πρωινό: 240 ml γάλα
Δεκατιανό: φρουτόκρεμα με ½ μήλο, ½ αχλάδι, ½ μπανάνα και 50 ml χυμό πορτοκαλιού ή 1 αυγό και 10 γρ. ψωμί.
Μεσημεριανό: Κοτόσουπα (1/4 φλιτζάνι κολοκυθάκια, 2 φύλλα σπανάκι, 5 γρ. σέλινο, 40 γρ. κοτόπουλο φιλέτο, 35 γρ. πατάτα, 2 κουταλάκια του γλυκού ελαιόλαδο) ή ψαρόσουπα (1/4 φλιτζάνι κολοκυθάκια, 2 φύλλα σπανάκι, 5 γρ. σέλινο, 40 γρ. ψάρι φιλέτο, 35 γρ. πατάτα, 2 κουταλάκια του γλυκού ελαιόλαδο) ή κρεατόσουπα (1/4 φλιτζάνια κολοκυθάκια, 2 φύλλα σπανάκι, 5 γρ. σέλινο, 40 γρ. μοσχάρι φιλέτο, 35 γρ. πατάτα, 2 κουταλάκια του γλυκού ελαιόλαδο)
Απογευματινό: 1 γιαούρτι ή φαρίν λακτέ ή μπισκοτόκρεμα, 250 ml.
Βραδινό: κοτόσουπα ή κρεατόσουπα ή ψαρόσουπα. Πριν τον ύπνο: 240 ml γάλα

2-4 ετών
Ο ρυθμός ανάπτυξης μειώνεται σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, αλλά οι ενεργειακές ανάγκες και οι απαιτήσεις σε πρωτεΐνες και θρεπτικά συστατικά (ασβέστιο, βιταμίνη C,D και Ε, σίδηρο, λιπαρά οξέα Ω3 και Ω6) αυξάνονται και στον τρίτο χρόνο το παιδί χρειάζεται περίπου 50 θερμίδες για κάθε 450 γρ. του σωματικού του βάρους. Στην ηλικία αυτή τα παιδιά προτιμούν τα γαλακτοκομικά καθώς και το ψωμί και τα δημητριακά. Δεν συμπαθούν το κρέας, τα φρούτα και τα λαχανικά. Προσπαθήστε να βρείτε τα αγαπημένα του φαγητά και δίνετέ του σε κάθε γεύμα μια τροφή της προτίμησής του. Επίσης αφήστε το να έχει τις προτιμήσεις του και κάντε του το χατίρι να του σερβίρετε το φαγητό του με τον τρόπο και στα σκεύη που προτιμά.

Προτεινόμενο διαιτολόγιο και δοσολογία για παιδιά 2-4 ετών (*)
Πρωινό: 240 ml γάλα + 30 γρ. ψωμί με 30 γρ. τυρί ή 2 κουταλιές σούπας δημητριακά
Δεκατιανό: φρούτα (1 αχλάδι ή 1 μήλο ή ½ μπανάνα ή ½ φλιτζάνι φυσικό χυμό πορτοκαλιού) Μεσημεριανό: α. κύριο πιάτο/επιλογή 1/2 – 2/3 φλιτζανιού μακαρόνια με 2 κουταλιές σούπας κιμά και λίγο τυρί τριμμένο ή ½ – 2/3 φλιτζανιού όσπρια με 15 γρ. ψωμί και 15 γρ. τυρί ή 50 γρ. κοτόπουλο με 1/2 – 2/3 φλιτζανιού ζυμαρικά ή 50 γρ. ψάρι και 1 μικρή βραστή ή ψητή πατάτα β. σαλάτα αγγούρι ή μαρούλι με λίγο ελαιόλαδο γ. 1 φρούτο
Απογευματινό: 1 γιαούρτι + 1 φρούτο.
Βραδινό: ένα από τα πιάτα επιλογής του μεσημεριανού Πριν τον ύπνο: 240 ml γάλα και 2 κουταλιές σούπας δημητριακά

4-5 ετών
Η πιο σημαντική διαφορά από την προηγούμενη ηλικιακή φάση είναι ότι τώρα τα παιδιά πρέπει να μειώσουν την πρόσληψη λίπους και να υπάρχει αναλογία στην κατανάλωση κορεσμένων, μονοακόρεστων και πολυακόρεστων λιπαρών, γιατί ελλοχεύει ο κίνδυνος της παχυσαρκίας. Έμφαση θα πρέπει να δίνεται στην πρόσληψη θρεπτικών συστατικών που απαιτούνται για την ανάπτυξη του μυϊκού συστήματος (ασβέστιο, μαγνήσιο, φώσφορος, φθόριο, βιταμίνη D, σίδηρο και πρωτεΐνες), αλλά και την κατανάλωση προβιοτικών και πρεβιοτικών ινών, που εξασφαλίζουν καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος και μεγαλύτερη απορρόφηση των μετάλλων.

Προτεινόμενο διαιτολόγιο και δοσολογία για παιδιά 4-5 ετών (*)
Πρωινό: 240 ml γάλα + 30 γρ. ψωμί με 30 γρ. τυρί ή 2 κουταλιές σούπας δημητριακά
Δεκατιανό: φρούτα (1 αχλάδι ή 1 μήλο ή ½ μπανάνα ή ½ φλιτζάνι φυσικό χυμό πορτοκαλιού) Μεσημεριανό: α. κύριο πιάτο/επιλογή 1 1/3 φλιτζανιού μακαρόνια με 3 κουταλιές σούπας κιμά και λίγο τυρί τρμμένο ή 1 1/3 φλιτζανιού όσπρια με 30 γρ. ψωμί και 30 γρ. τυρί ή 60 γρ. κοτόπουλο με 1 1/3 φλιτζανιού ζυμαρικά ή 60 γρ. ψάρι και 1 μικρή βραστή ή ψητή πατάτα ή 1 φλιτζάνι σπανακόρυζο + 30 γρ. ψωμί ή 1 φλιτζάνι λαδερά + 30 γρ. τυρί + 30 γρ. ψωμί β. σαλάτα αγγούρι ή μαρούλι με λίγο ελαιόλαδο γ. 1 φρούτο
Απογευματινό: 1 γιαούρτι + 1 φρούτo
Βραδινό: ένα από τα πιάτα επιλογής του μεσημεριανού
Πριν τον ύπνο: 240 ml γάλα και 2 κουταλιές σούπας δημητριακά

Μικρά μυστικά για μαμάδες σε απόγνωση
Κατ’ αρχάς οι λέξεις-κλειδιά στη μάχη είναι υπομονή, κατανόηση και ευελιξία. Παρατηρείτε και διορθώνεστε. Κάντε ευχάριστη τη διαδικασία του φαγητού. Μην υποκύπτετε στα καπρίτσια του (με μαθηματική ακρίβεια θα ενταθούν), δεν πειράζει, θα φάει λίγο αργότερα.

Σιγουρευτείτε ότι το γεύμα του περιέχει μια τουλάχιστον τροφή που να του αρέσει. Σιγουρευτείτε επίσης ότι πεινάει, αλλιώς σας περιμένει στόμα ερμητικά κλειστό. Να σερβίρετε μικρές μερίδες. Καλύτερα να του δώσετε συμπλήρωμα, παρά να το τρομοκρατήσετε με ένα πιάτο που ξεχειλίζει. Ο μπόμπιρας να παίξει θέλει, δεν τραβάει ζόρι για τα θρεπτικά συστατικά…

Τα φαγητά να είναι απλά. Τα παιδιά θέλουν να βλέπουν τι τρώνε και δεν τους αρέσουν οι περίπλοκες γεύσεις. Να του δίνετε ποικιλία τροφών και για να εξασφαλίσετε ισορροπία στη διατροφή του και για να εκπαιδεύσετε ένα μελλοντικό foodie τύπο. Να βάζετε χρώμα και φαντασία στο γεύμα του σερβίροντάς του πολύχρωμα φαγητά. Παροτρύντε το να φτιάχνει στην αρχή με τη βοήθειά σας και αργότερα μόνο του σπιτάκια ή βαρκούλες χρησιμοποιώντας τα υλικά του γεύματός του, π.χ. φέτες ψωμιού, τυριού, κομματάκια λαχανικών ή φρούτων. Με την προϋπόθεση ότι μετά τα καταναλώνει. Αλλιώς μάταιος κόπος, πάτε για άλλα.

Περιλαμβάνετε συστηματικά στα γεύματά του τροφές που του φαίνονται παιχνίδια: χωνάκια παγωτού, τσιπς (σπιτικά), παγωτά. Και αφήνετέ το, όταν μεγαλώσει λίγο, να απολαμβάνει το φρουτοχυμό του με το καλαμάκι, αφού όμως το κόψετε, ώστε να μην προεξέχει πολύ από το φλιτζάνι του παιδιού. Πάρτε το απόφαση, δεν μεγαλώνετε το διάδοχο του βρετανικού θρόνου. Μέχρι να πάει το παιδάκι σας σχολείο βάλτε του στο πιάτο και μια τροφή που τρώγεται με τα χέρια. Να το ευχαριστηθεί…

Στα βαφτιστήρια μου, που ήταν δύσκολα στο φαγητό, όταν τα είχα σπίτι εφάρμοζα ένα κόλπο: Έβαζα σε μια φόρμα του κέικ διάφορες τροφές που τρώγονται με το χέρι, τυρί, κοτόπουλο, λαχανικά, φρούτα, και τα άφηνα να τσιμπολογάνε. Το σύστημα δούλευε… Και μη θυμώνετε με την αδεξιότητά του. Ένα παιδί δεν μπορεί εύκολα να συγκεντρώνει την προσοχή του στο να φάει με το κουτάλι, να μην του χυθεί αυτό που πίνει, να μη λερώσει και να κάθεται ήσυχο στο τραπέζι. Αν οι φίλες σας σας πουν ότι εκείνες το πέτυχαν με τα παιδιά τους έχουν μάλλον ασθενική μνήμη.

(*) πηγή: Πρότυπο Σύστημα Παιδικής Διατροφής ΝΟΥΝΟΥ