Υπέροχες, μεγαλειώδεις, αφοσιωμένες, οι «perfect moms» περιφέρουν ναρκισσιστικά την επιλογή μιας «ολοκληρωτικής μητρότητας», που βάζει στην άκρη καριέρα, σχέσεις, κοινωνική ζωή, προσωπικό χρόνο. Όλα για το παιδί! Μα καλά, πότε αποκτήσαμε ξαφνικά «μαμαδόμετρο»;

Υπέροχες, μεγαλειώδεις, αφοσιωμένες, οι «perfect moms» περιφέρουν ναρκισσιστικά την επιλογή μιας «ολοκληρωτικής μητρότητας», που βάζει στην άκρη καριέρα, σχέσεις, κοινωνική ζωή, προσωπικό χρόνο. Όλα για το παιδί! Μα καλά, πότε αποκτήσαμε ξαφνικά «μαμαδόμετρο»;

H κόρη της φίλης μου της Β. είναι επτά χρόνων –ακριβώς όσα χρόνια έχει η Β. να ευχαριστηθεί έναν «κανονικό» ύπνο, αν δηλαδή ως «κανονικότητα» νυχτερινού ύπνου ορίζεται το να κοιμηθείς (τουλάχιστον) πέντε ή έξι ώρες σερί. Χωρίς διακοπές, διαλείμματα, μετακινήσεις, ξυπνήματα με κλάματα, διαπραγματεύσεις στη μέση της νύχτας. Και κατά προτίμηση σε ένα κρεβάτι/ καναπέ/επίπεδη επιφάνεια που σε χωράει – ολόκληρη. Αλλά επειδή το συζυγικό διπλό είναι συνήθως κατειλημμένο, τις περισσότερες φορές μαμά και κόρη κοιμούνται μαζί στο μονό («η μικρή φοβάται το σκοτάδι», είναι η τελευταία επίσημη δικαιολογία, αλλά έχει ακουστεί δημοσίως και το «της διαβάζω λίγο πριν κοιμηθεί και μετά με παίρνει ο ύπνος», «ο ανιψιός μου κοιμόταν με τους γονείς του ως τα δέκα» ή «εντάξει, κανένα παιδί δεν έπαθε τίποτα από πολλή αγάπη» – κι αυτό το τελευταίο, τουλάχιστον, σηκώνει πολύ νερό. Ειδικά, αν έχεις δει το «Ψυχώ»).

Βέβαια η Β. δεν είναι εξαίρεση: Τo 2007 η Angelina Jolie δήλωνε στο «Εsquire» πως τα αγόρια της, ο Pax και ο Μaddox, κοιμόντουσαν εναλλάξ μαζί της και με τον Brad, ενώ τα βράδια της Κυριακής στο σπίτι γινόταν ένα μεγάλο πιτζάμα-πάρτι όπου όλη η οικογένεια κοιμόταν μαζί. Η Αngie, όπως και η Beyonce που κουβαλάει μαζί της τη μικρή Blue Ivy Carter σε μοδάτα slings, η Jennifer Garner που έχει μισοπαρατήσει την καριέρα της στο σινεμά γιατί είναι πολύ απασχολημένη να θηλάζει και -βέβαια- η Alicia Silverstone που ποστάρει στο blog της βίντεο με το «μάσημα» (όπου φαίνεται να μασάει λαχανικά και να ταΐζει με τον πολτό τον μόλις 11 μηνών γιο της, Bear Blu, σαν φουριόζος κοκκινολαίμης το νεοσσό του) είναι όλες τους οπαδοί της θεωρίας της «μητρότητας της προσκόλλησης».

Το new-age κίνημα σούπερ-μητρότητας, που ήρθε ξανά στην επικαιρότητα με το περίφημο εξώφυλλο του «Τime» όπου μια 26χρονη μητέρα θηλάζει τον τρίχρονο γιο της όρθιο κι ανεβασμένο πάνω σε μια καρέκλα (κι όλο αυτό, κάτω από τον προβοκατόρικο τίτλο «Είσαι αρκετά μαμά»;) «πατάει» πάνω στο «Τhe baby book», του Αμερικανού παιδίατρου-γκουρού Βill Sears. Στο βιβλίο του (που έχει μεταφραστεί σε 18 γλώσσες και έχει πουλήσει παγκοσμίως περί το 1,5 εκατομμύριο αντίτυπα), ο δρ Sears διατυπώνει την αρχή πως όταν τρέφεις το δεσμό μεταξύ βρέφους και μητέρας μεγαλώνεις υγιείς, ψυχολογικά ισορροπημένους ενήλικες. Κι αυτό, πρακτικά γίνεται με τρεις- όχι πάντα εύκολους στην εφαρμογή τους- τρόπους: το θηλασμό (ακόμα και σε προχωρημένη, νηπιακή ηλικία), τον ύπνο στο ίδιο κρεβάτι με το βρέφος (παρά τις περί του αντιθέτου προειδοποιήσεις των γιατρών για τους πιθανούς κινδύνους αυτής της τακτικής και τη συχνότητα των βρεφικών θανάτων κ.λπ.) και το λεγόμενο «baby wearing», δηλαδή το να «φοράς» το παιδί σου παντού, στο σπίτι, στο δρόμο, στη δουλειά. Α, και με το να μην αφήνεις ποτέ το μωρό να κλαίει για πολύ – ο γιατρός λέει πως το έντονο κλάμα μπορεί να προκαλέσει σοβαρά νευρολογικά προβλήματα. (Μικρή αλλά χρήσιμη σημείωση για το background της ιστορίας: ο Sears εγκαταλείφθηκε από τον πατέρα του όταν ήταν μόλις ενός μηνός και μεγάλωσε μόνο με τη μητέρα του και τους παππούδες του. Σήμερα ο ίδιος έχει οκτώ παιδιά – τα δύο εξ αυτών υιοθετημένα…)

Φυσικά, ο Sears -που το «Τime» τον περιγράφει ως «ο άνθρωπος που επανεφηύρε τη μητρότητα»- δεν είναι μόνος. Στο πιο πρόσφατο ελληνικό παράδειγμα, ο κορυφαίος παιδοψυχίατρος Ματθαίος Γιωσαφάτ διατυπώνει μες στο βιβλίο του «Μεγαλώνοντας μέσα στην ελληνική οικογένεια» την άποψη πως τον πρώτο χρόνο της ζωής του βρέφους «η μυρωδιά, η φωνή, οι χειρισμοί (σ.σ. της μητέρας) δεν μπορούν να αλλάξουν (…) Όταν υπάρχει αλληλουχία των χειρισμών της μητέρας, αρχίζει το παιδί να έχει εμπιστοσύνη στο περιβάλλον, στη μάνα του. Τώρα, με πέντε μητέρες, ή γιαγιά ή Φιλιππινέζα ή οποιαδήποτε άλλη, είναι δύσκολο και έχει τεράστιες συνέπειες για τα παιδιά. (…) Όταν έχει πολλές ‘‘μητέρες’’, το βρέφος νιώθει ανασφάλεια, έλλειψη αυτοεκτίμησης, δυσκολία να καταλάβει τον εαυτό του και τον κόσμο γύρω του, ένα άγχος αφανισμού που είναι η βάση για το άγχος που έχουμε αργότερα».

Όπως είναι φυσικό, τέτοιες θεωρίες -ακόμα και προσεκτικά διατυπωμένες- απλώς τρέφουν την καχυποψία μιας μερίδας γυναικών («όλα αυτά είναι μπούρδες μιας παρέας μισογύνηδων αντρών, για να μας στείλουν σπίτια μας – οι δουλειές, βλέπεις, δεν φτάνουν πια για όλους»…) και το φανατισμό μιας άλλης. Το καταλαβαίνεις, αν στήσεις λίγο αυτί στις κουβέντες των νέων μανάδων. O «φυσικός τοκετός» αποθεώνεται, η απλή υποψία πως μπορεί να μη θήλασες επί εξάμηνο (και βάλε…) σηκώνει φρύδια αποδοκιμασίας, το ότι «έκοψες» την άδεια λοχείας για να γυρίσεις στο γραφείο, το ίδιο. Ακόμα και η ευλογημένη αλλοδαπή «βοήθεια για το σπίτι» που θα σου κρατήσει το παιδί για να πεταχτείς στο σούπερ μάρκετ εγείρει -ως ιδέα- κύματα ιερής αγανάκτησης ανακατεμένης με έναν ιδιότυπο ρατσισμό: «εγώ δεν θα μπορούσα ποτέ να εμπιστευθώ το παιδί σε μια ξένη, εσύ δεν ξέρω πώς το κάνεις…».

Στη μέση, κινείται μια -κάπως μικρότερη, αλλά αξιοσέβαστη- μερίδα γυναικών που οι Νεοϋορκέζοι ειδικοί θα έλεγαν ότι πάσχουν «από μετατραυματική διαταραχή του Sears»: οι μπερδεμένες και ενοχικές. Αυτές που -σαν κι εμένα- διάβασαν το «Βaby book», αλλά γέννησαν με καισαρική. Και θήλασαν μόνο τρεις μήνες και δεν έχουν sling αλλά άφησαν ουκ ολίγες φορές κλαψιάρικα μωρά σε γιαγιάδες και αφοσιωμένες θείες, για να προλάβουν δουλειές, ραντεβού και deadlines. Γυναίκες που τυραννιούνται από ένα βαθύ αίσθημα μητρικής ανεπάρκειας. Αλλά και γι’ αυτές, υπάρχει μια παρηγοριά: η ιδέα πως οι ζηλωτές της νέας σούπερ- μητρότητας κάνουν λάθος να ξεχνούν τους άλλους ρόλους μας, που μας επιτρέπουν να είμαστε ήρεμες, πλήρεις, δημιουργικές. Ευτυχισμένες σύζυγοι, γυναίκες, ικανοποιημένες εργαζόμενες – ακόμα και αν αυτό συνεπάγεται πολλαπλάσια κούραση. Και ο ίδιος ο Sears, στις τελευταίες αναθεωρημένες εκδόσεις του βιβλίου του, συμβουλεύει τις μητέρες να κάνουν «το καλύτερο που μπορούν με όσα έχουν στα χέρια τους». Ξεκινώντας από μια απλή παραδοχή: η τέλεια μητέρα δεν υπάρχει. (Κι επίσης, αν με ρωτάτε, εγώ, τρεις-τέσσερις ωρίτσες το βράδυ θέλω να τις κοιμάμαι στο κρεβάτι μου…). Ας το πάρουμε από κει και βλέπουμε…