Ο χειρουργός-ουρολόγος Ηρακλής Πούλιας, διευθυντής της Ουρολογικής Κλινικής στο Νοσοκομείο Κοργιαλένειο – Μπενάκειο ΕΕΣ, εξηγεί στα ΝΕΑ πού οφείλονται οι πέτρες στα νεφρά και πώς αντιμετωπίζονται. Αναδημοσιεύουμε μέρος του άρθρου καθώς και το σημείο όπου ο ειδικός δίνει διατροφικές συμβουλές που συμβάλλουν στην προστασία μας.
Ο χειρουργός-ουρολόγος Ηρακλής Πούλιας, διευθυντής της Ουρολογικής Κλινικής στο Νοσοκομείο Κοργιαλένειο – Μπενάκειο ΕΕΣ, εξηγεί στα ΝΕΑ πού οφείλονται οι πέτρες στα νεφρά και πώς αντιμετωπίζονται. Αναδημοσιεύουμε μέρος του άρθρου καθώς και το σημείο όπου ο ειδικός δίνει διατροφικές συμβουλές που συμβάλλουν στην προστασία μας.
Πώς δημιουργούνται οι πέτρες; Ο οργανισμός αφομοιώνει από τα τρόφιμα τις ουσίες που είναι απαραίτητες για την κάλυψη των αναγκών του και αποβάλλει όσες είναι περιττές στα ούρα, μέσω του φιλτραρίσματος (διήθησης) του αίματος από τα νεφρά. Οι λίθοι, όπως λέγονται επιστημονικά οι πέτρες, σχηματίζονται όταν ορισμένες από τις αποβαλλόμενες ουσίες (όπως το ασβέστιο και τα οξαλικά και τα φωσφορικά άλατα) βρίσκονται σε μεγάλες συγκεντρώσεις και στο κατάλληλο περιβάλλον ούρων, με αποτέλεσμα την κρυσταλλοποίησή τους. Αναλόγως με τις ουσίες που έχουν κρυσταλλοποιηθεί, οι νεφρικοί λίθοι χωρίζονται σε λίθους ασβεστίου (οξαλικού και φωσφορικού), λίθους ουρικού οξέος, φλεγμονώδεις λίθους και λίθους κυστίνης.
Γιατί αυξάνεται το καλοκαίρι ο κίνδυνος εμφάνισής τους; Καθώς αυξάνεται η περιβαλλοντική θερμοκρασία, ιδρώνουμε περισσότερο, συνεπώς έχουμε μεγάλες απώλειες υγρών. Εάν τα υγρά αυτά δεν αναπληρώνονται, τα παραγόμενα ούρα είναι συμπυκνωμένα και περιέχουν μεγαλύτερες συγκεντρώσεις από τα άλατα που δημιουργούν τους λίθους. Για να καταλάβει κάποιος αν ενυδατώνεται καλά δεν έχει παρά να κοιτάξει το χρώμα των ούρων του: αν είναι σχεδόν διάφανο, πίνει άφθονα υγρά, ενώ αν είναι κίτρινο ή σκούρο κίτρινο δεν πίνει αρκετά.
Ποιοι άλλοι παράγοντες επηρεάζουν τη δημιουργία τους; Ένας σημαντικός παράγοντας που μπορεί να ευνοήσει τη νεφρολιθίαση είναι η διατροφή, και ιδίως η κατανάλωση πολλών επεξεργασμένων τροφίμων (περιέχουν πολύ αλάτι) και κρεατικών. Μελέτες έχουν δείξει ότι τις τελευταίες δεκαετίες αυξάνεται η συχνότητα της νεφρολιθίασης, γεγονός που αποδίδεται στη δυτικού τύπου διατροφή, που περιέχει άφθονα τέτοια τρόφιμα. Άλλοι παράγοντες που ευνοούν την ανάπτυξη των λίθων είναι η γενετική προδιάθεση, οι μεταβολές του σωματικού βάρους (αυξάνει τον κίνδυνο το απότομο αδυνάτισμα) και φυσικά η μειωμένη κατανάλωση υγρών.
Ποια είναι η σωστή διατροφή για να προστατευτούμε; Ο κ. Ηρακλής Πούλιας συμβουλεύει:
* Να πίνετε άφθονα υγρά. Τουλάχιστον 2,5 λίτρα υγρά (κυρίως νερό), το 24ωρο είναι απαραίτητα για να αποφεύγονται οι υψηλές συγκεντρώσεις μετάλλων στα ούρα και έτσι ο κίνδυνος κρυσταλλοποίησής τους. Αν γυμνάζεστε ή ασχολείστε με βαρύ, χειρωνακτικό επάγγελμα, μπορεί να χρειάζεστε μεγαλύτερη ποσότητα, ιδίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
* Να πίνετε ένα ποτήρι φυσικό χυμό από πορτοκάλι ή άλλο εσπεριδοειδές την ημέρα.
* Να αποφεύγετε τα πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα και όσα έχουν πολύ αλάτι.
* Να ελαχιστοποιήσετε (έως …εξαφανίσετε) το επιτραπέζιο αλάτι στο μαγείρεμα και στο πιάτο σας.
* Βεβαιωθείτε ότι καταναλώνετε όσο ασβέστιο χρειάζεστε (συνιστώνται τουλάχιστον τρία γαλακτοκομικά την ημέρα στους ενήλικες).
Αν ήδη έχετε παρουσιάσει πέτρα οι διατροφικές συστάσεις διαφοροποιούνται αναλόγως με το είδος της πέτρας που παρουσιάζει κάθε ασθενής, οπότε ο γιατρός έχει τον τελευταίο λόγο. Σε γενικές γραμμές πάντως ισχύουν τα εξής:
Πέτρες οξαλικού ασβεστίου: Περιορίστε το αλάτι, περιορίστε τις ζωικές πρωτεΐνες (λ.χ. κρέας, ψάρι, αυγά), προσλαμβάνετε αρκετό ασβέστιο (από τη διατροφή ή/και με διατροφικό συμπλήρωμα), αποφεύγετε τα τρόφιμα που περιέχουν πολλά οξαλικά άλατα (λ.χ. σπανάκι, σέλινο, ξηροί καρποί, πίτυρα σιταριού, σοκολάτα, τσάι)
Πέτρες φωσφορικού ασβεστίου: Περιορίστε το αλάτι, περιορίστε τις ζωικές πρωτεΐνες (λ.χ. κρέας, ψάρι, αυγά), προσλαμβάνετε αρκετό ασβέστιο(από τη διατροφή ή/και με διατροφικό συμπλήρωμα)
Πέτρες ουρικού οξέος: Περιορίστε τις ζωικές πρωτεΐνες (λ.χ. κρέας, ψάρι, αυγά)