Η ροδιά εμφανίζεται ως ένα από τα παλαιότερα καλλιεργημένα καρποφόρα δέντρα και τα ρόδια -σύμβολα της καλοτυχίας, της ευημερίας και της γονιμότητας- χρησιμοποιούνται από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα για τις διατροφικές και γευστικές τους αρετές.
Το ρόδι φαίνεται πως κατάγεται από την περιοχή της Αρμενίας, από όπου διαδόθηκε στην Περσία και τη Βόρεια Ινδία. Ροδιές καλλιεργούνται στη Μέση Ανατολή, στη Νότια Ασία και στη Μεσόγειο εδώ και χιλιάδες χρόνια.
Η ροδιά είναι μικρό φυλλοβόλο δέντρο με γυαλιστερά φύλλα και πορτοκαλοκίτρινα λουλούδια. Τα φρούτα της είναι στρογγυλά, κόκκινα ή κίτρινα (όταν ωριμάσουν και ανάλογα την ποικιλία) και γεμάτα με σπόρους. Στο Βόρειο Ημισφαίριο, το δέντρο καρποφορεί κανονικά μεταξύ Σεπτεμβρίου και Φεβρουαρίου. Είναι φυτό ανθεκτικό στη ζέστη, στην ξηρασία και στην έλλειψη φροντίδας, και προσαρμόζεται εύκολα σε διαφορετικά εδάφη. Έχει μεγάλη διάρκεια ζωής, με κάποια είδη στη Γαλλία να επιβιώνουν ως και 200 χρόνια.
Πράσινη σαλάτα με ρόδια Ερμιόνης και ξηρούς καρπούς του Γιάννη Μπρατσολιά
Το ρόδι κατέχει ξεχωριστή θέση, τόσο στην αρχαία ελληνική μυθολογία, όσο και στις πιο πρόσφατες ελληνικές παραδόσεις.
Τα ρόδια στην ελληνική μυθολογία
Τα ρόδια συνδέονται τόσο με την πασίγνωστη αρπαγή της Περσεφόνης όσο και με τα Ελευσίνια μυστήρια. Σε μια εκδοχή του μύθου της Περσεφόνης, ο Άδης που έχει απαγάγει την κόρη της θεάς Δήμητρας (θεά της Σοδειάς) και την έχει κατεβάσει στον Κάτω Κόσμο, την πείθει να φάει επτά σπόρους ροδιού. Καθώς το ρόδι συμβολίζει τα δεσμά του γάμου, ο Άδης καταφέρνει έτσι να εμποδίσει την ολοκληρωτική επιστροφή της Περσεφόνης στον Πάνω Κόσμο και να την περιορίσει σε μια ολιγόμηνη παραμονή. Είναι οι μήνες που απο τη χαρά της η μητέρα της, Δήμητρα, επιτρέπει στη γη να καρπίσει.
Το ρόδι είχε ξεχωριστή θέση και στα Ελευσίνια Μυστήρια, καθώς ήταν ένα απο τα 7 πράγμτα που έδειχνε ο Ιεροφάντης σε όσους επρόκειτο να μυηθούν, ενώ ο ίδιος φορούσε και κλαδιά ροδιάς στο κεφάλι κατά τη διάρκεια των τελετών.
Το ρόδι σύμβολο και στα νεότερα χρόνια
Το φρούτο εξακολουθεί να έχει ισχυρό συμβολικό νόημα και στις νεότερες ελληνικές παραδόσεις. Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας είθισται ο καλεσμένος σε ένα καινούργιο σπίτι να δωρίζει στους οικοδεσπότες ένα ρόδι, το οποίο συμβολίζει την αφθονία, τη γονιμότητα και την καλή τύχη. Σε γάμους ή στον εορτασμό για την έλευση του νέου χρόνου, υπάρχει η παράδοση να σπάμε ένα ρόδι πετώντας το με δύναμη στο έδαφος. Από το έθιμο του σπασίματος του ροδιού πηγάζει και η λαϊκή έκφραση «έσπασε το ρόδι», που σημαίνει ότι έκανε καλό ξεκίνημα. Και στις παραδοσιακές επικήδειες τελετές το φρούτο έχει σημαντικό ρόλο, αφού αποτελεί βασικό συστατικό των κόλλυβων.
Το ρόδι στο πιάτο μας
Ολόκληροι οι καρποί ή ο χυμός του ροδιού, χρησιμοποιούνται και στη μαγειρική και στη ζαχαροπλαστική. Προστίθενται σε σαλάτες και στο ρύζι, στις γεμίσεις, σε σάλτσες και στη βινεγκρετ. Γίνονται ακόμη σιρόπι, πετιμέζι, λικέρ και σπιτική γρεναδίνη
Υπάρχουν, λοιπόν, δύο τρόποι για να πάρετε το χυμό από τους καρπούς: είτε στύβετε τα ρόδια στο στύφτη, όπως κάνετε με τα πορτοκάλια, είτε πιέζετε τους καρπούς σε ένα σουρωτήρι.
Πλούσια διατροφική αξία
Το ρόδι είναι πλούσιο σε βιταμίνες (Α, C, Ε, φυλλικό οξύ), σίδηρο, κάλιο και φυτικές ίνες, ενώ είναι χαμηλής περιεκτικότητας σε θερμίδες. 100 γραμμάρια ροδιού καλύπτουν το 12% της ποσότητας της βιταμίνης C, το 16% της βιταμίνης K και το 10% του φυλλικού οξέος που έχει καθημερινά ανάγκη ένας ενήλικος. Είναι πλούσιο σε τρεις διαφορετικές μορφές αντιοξειδωτικών ουσιών (τανίνες, ανθοκυανίνες, ελλαγικό οξύ) και η συνολική αντιοξειδωτική ικανότητά του έχει υπολογιστεί ότι είναι 2-3 φορές μεγαλύτερη από αυτήν του κόκκινου κρασιού ή του πράσινου τσαγιού. Σε πρόσφατη μελέτη, φάνηκε ότι το ρόδι και οι διάφορες ποικιλίες μούρων έχουν την ισχυρότερη αντιοξειδωτική δράση σε κυτταρικό επίπεδο, σε σύγκριση με άλλα 25 φρούτα που εξετάστηκαν.
