Αν μπορούσες να κοιτάξεις βαθιά βαθιά τις ρίζες της ελληνικής διατροφής σίγουρα θα έβλεπες κρυμμένα κάπου μαζί με τις ελιές και μερικά παξιμάδια.

Τούτη η ξερή τροφή με τις μοναδικές θρεπτικές ιδιότητες και την αρετή της μεγάλης διατήρηση εκτός ψυγείου συντρόφεψε ανά τους αιώνες απ’ τους γεωργούς και τους κτηνοτρόφους που έφευγαν για τα χωράφια ή τα βοσκοτόπια μέχρι τους ναυτικούς και τους στρατιώτες στα μεγάλα και επικίνδυνα -για διαφορετικούς λόγους- ταξίδια τους.

Λέγεται, μάλιστα, πως οι κατάσκοποι παλιότερων εποχών «διάβαζαν» τη μυστική απόφαση μιας μεσογειακής χώρας να προχωρήσει σε πόλεμο, όταν έβλεπαν να «στοκάρει» με μπόλικο παξιμάδι τις αποθήκες της.

Τα παξιμάδια, που χρωστούν το όνομά τους στον Πάξαμο, μάγειρα και συγγραφέα που έζησε τη μετά Χριστού Ρώμη, οι αρχαίοι ημών πρόγονοι τα κατανάλωναν ως «διπυρίτη άρτο», από την εποχή του Ιπποκράτη και του Αριστοτέλη.

«Δυο φορές ψωμί»

Αυτά τα κομμάτια άρτου, που θεωρούνται «δυο φορές ψωμί» καθώς έχουν φουρνιστεί διπλά και έχουν χάσει σχεδόν κάθε ίχνος υγρασίας, ακόμη και σήμερα παρασκευάζονται σε γενικές γραμμές με τον ίδιο τρόπο.

Διαφορετικών ειδών ζυμάρια ψωμιού, ψήνονται σε φρατζόλες ή άλλο σχήμα, στη συνέχεια κόβονται σε χοντρές ή λεπτότερες φέτες, σε μπουκιές ή σε κομμάτια και ξαναψήνονται για άλλη μια φορά απλωμένα σε ταψιά σε μέτριο φούρνο μέχρι να ξεραθούν.

Φτιαγμένα με την ίδια λογική, όταν προορίζονται για συνοδευτικά του καφέ ή του αφεψήματος, τα παξιμαδάκια μπορούν να αποκτήσουν και γλυκιά γεύση, με ζάχαρη ή πετιμέζι, και να δεχτουν επιπρόσθετα υλικά, όπως το αμύγδαλο και οι σταφίδες.

Συνταγή για παξιμαδάκια αμυγδάλου

Μπορεί στο παρελθόν να ήταν «τροφή της πείνας» (που για να μασηθεί ήθελε οπωσδήποτε να εμβαπτιστεί σε κάποιο υγρό, συνήθως νερό, αλλιώς «έσπαγε τα δόντια»), και θα έλεγε κανείς ότι «θεωρητικά» έχει πλέον εκλείψει η ανάγκη παρασκευής του, σήμερα το ελληνικό παξιμάδι, με τις διαφοροποιήσεις που παρουσιάζει σε κάθε τόπο παρασκευής, θεωρείται υψηλής αξίας διατροφικό προϊόν και κρατάει ισχυρή θέση στη λίστα των προϊόντων για υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή.

Φημισμένα παξιμάδια ανά την Ελλάδα μεταξύ άλλων παράγουν οι εξής περιοχές:

Η Κρήτη: Πρόκειται για το μεγαλύτερο «παξιμαδοπαραγωγό» της χώρας. Τα κρητικά παξιμάδια είναι προϊόντα ΠΓΕ (Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης) και διάσημα στον κόσμο λόγω του «ντάκου»: της ιδέας δηλαδή να σερβιριστούν κριθαροκουλούρες με ελαιόλαδο, φρέσκια ντομάτα, μυζήθρα και μυρωδικά, σε ένα γευστικότατο μεζέ – πεμπτουσία της μεσογειακής γεύσης.

Ντάκος κρητικός

Τα Κύθηρα: Στο νησί παράγονται τα φημισμένα λαδοπαξίμαδα, με την έντονη παρουσία του ελειόλαδου και τα χαρακτηριστικό κιτρινωπό χρώμα που χρωστούν στο είδος του σταρένιου αλευριού που εμπεριέχουν. Είναι πιο αφράτα από τα συνηθισμένα παξιμάδια.

Η Κάλυμνος: Παξιμάδια σκληρά που μοσχομυρίχουν μάραθο και κύμινο παράγει το νησί. Σπασμένα σε κομματάκια, οι ντόπιοι τα ρίχνουν στην ντοματοσαλάτα μαζί με τοπικό τυρί φτιάχνοντας το φημισμένο «μιρμιζέλι».

Η Λευκάδα: Διαφοροποιούνται από τα κλασικά, τα λευκαδίτικα παξιμάδια καθώς θυμίζουν στο σχήμα φρυγανιά και εμπεριέχουν μια πληθώρα υλικών όπως το κρασί, το γαρίφαλο, η ζάχαρη, το πορτοκάλι ή η σταφίδα.

Στο σούπερ μάρκετ και σε εξειδικευμένα καταστήματα μεσογειακής διατροφής

Σήμερα στην αγορά βρίσκει κανείς μια μεγάλη ποικιλία από παξιμάδια, ντάκους, κριθαροκουλούρες, παξιμαδομπουκιές -τόσο στα μεγάλα σούπερ μάρκετ όσο και στα πιο εξειδικευμένα και ψαγμένα καταστήματα τροφίμων που φέρνουν προϊόντα μικρών παραγωγών από όλη την Ελλάδα. Κρίθινα, σταρένια, από αλεύρι καλαμποκίσιο ή από χαρουπάλευρο, με ή χωρίς αλάτι, με ελαιόλαδο ή προζύμη, πολύσπορα, επτάζυμα πετρόμυλου, με γλυκάνισο και άλλα μυρωδικά ή χωρίς, ακόμη και με λιναρόσπορο, τα παξιμαδάκια κάνουν την εμφάνισή τους στο σύγχρονο τραπέζι της καθημερινότητας, από το πρωινό μέχρι τη σαλάτα και την ποικιλία για το ούζο ή το τσίπουρο.