Μπορεί σήμερα η κυρίαρχη διατροφική κουλτούρα στη Δύση να είναι κρεατοφαγική, αλλά εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο –και στη Δύση- για λόγους νοοτροπίας και όχι ανέχειας, δεν τρώνε κρέας ή δεν έχουν το κρέας πρώτη τους επιλογή. Μα αν δεν τρώνε κρέας, τότε τι τρώνε;

Μπορεί σήμερα η κυρίαρχη διατροφική κουλτούρα στη Δύση να είναι κρεατοφαγική, αλλά εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο –και στη Δύση- για λόγους νοοτροπίας και όχι ανέχειας, δεν τρώνε κρέας ή δεν έχουν το κρέας πρώτη τους επιλογή. Μα αν δεν τρώνε κρέας, τότε τι τρώνε;

Της Άρτεμης Τζίτζη

Για να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα από την αρχή, το φαγητό δεν είναι μια εξίσωση όπου πρωτεΐνες + υδατάνθρακες – λίπος + βιταμίνες – αντιοξειδωτικά = σφυρίδα αλά σπετσιώτα. Το φαγητό δεν είναι επίσης μια εξίσωση όπου θερμίδες από τη σφυρίδα αλά σπετσιώτα = δυνάμεις για τέσσερις ώρες στο γραφείο. Διότι αν το δούμε έτσι, το φαγητό γίνεται απλώς ένα θέμα βιολογίας και τα πιρούνια μας τα όργανα που εκτελούν κινήσεις κάτω από το άγρυπνο μάτι των ειδικών της διατροφής.

Όμως, αν κοιτάξουμε πίσω, τρώγαμε πάντοτε και για ένα σωρό άλλους λόγους εκτός από την απλή ανάγκη να επιβιώσουμε και την απόλυτα θεμιτή επιδίωξη να είμαστε υγιείς. Το φαγητό είναι θέμα ευχαρίστησης, σύνδεσης με την οικογένεια και τους φίλους, αποτέλεσμα θρησκευτικών πεποιθήσεων, σχέσης με το φυσικό περιβάλλον, έκφρασης της προσωπικότητάς μας. Με λίγα λόγια, είναι ζήτημα κουλτούρας.

Λοιπόν, αν αποκλείσουμε το κρέας, τότε τι μπορούμε να φάμε; Αυτό που μπορώ να πω με σιγουριά είναι ότι τα στοιχεία που κάνουν μια διατροφή στηριγμένη πρωτίστως σε ψάρια και λαχανικά υγιεινή είναι τα ίδια που την κάνουν συναρπαστικά γευστική.

Είμαστε πλάσματα της συνήθειας και έχουμε την τάση να «κολλάμε» σε λίγα αγαπημένα και οικεία φαγητά. Όμως, αποκλείοντας το κρέας από τη διατροφή μας, για όποιο λόγο και αν το κάνουμε –καλύτερης υγείας, θρησκευτικής πίστης, προστασίας του περιβάλλοντος, οικονομίας ή από συμπόνια για τα ζώα–, έχουμε την ευκαιρία να ανακαλύψουμε μια τεράστια γκάμα καινούργιων γευστικών συνδυασμών. Και να ξαναθυμηθούμε και να ξαναφέρουμε σε καθημερινή βάση στα ωραία μας τραπέζια τα δικά μας meatless ελληνικά φαγητά, που δεν βλέπω γιατί πρέπει να περιορίζονται στις νηστείες και μόνο.

Θέλετε παραδείγματα;

• Ψάρια σε φέτα, σουπιές, καλαμάρια, μαγειρεμένα με χόρτα, όπως σπανάκι, πράσα, ραδίκια, αντίδια, με λαχανικά, όπως κολοκυθάκια, καρότα, μανιτάρια, ντομάτες, κρεμμύδια, σκόρδα, με ρύζι, με μακαρόνια, με πλιγούρι.
• Ρύζι –και σας προτείνω να δείτε το καστανό ρύζι με άλλο μάτι– με λαχανικά και ξηρούς καρπούς, όπως ανάλατα αράπικα φιστίκια, κάσιους, ηλιόσπορους, κουκουνάρι, με όσπρια, όπως ρεβίθια και φασόλια.
• Δημητριακά «περίεργα», όπως κριθάρι, αμάρανθο, βρώμη, σίκαλη, κινόα, μαγειρεμένα όπως το πιλάφι, μαζί με λαχανικά.
• Ζυμαρικά ολικής αλέσεως με σάλτσες από λαχανικά, ψάρια, μύδια και γαρίδες.
• Σαλάτες με βάση πράσινα λαχανικά μαζί με κηπευτικά, ξηρούς καρπούς, ξερά φρούτα και τυρί.
• Όσπρια μαζί με λαχανικά ή ρύζι ή ζυμαρικά.
• Πίτες με χόρτα, με λαχανικά ή με ψάρια.
• Φυσικά όλα τα λαδερά και όλα τα πιάτα με ψάρια που τρώμε ακόμα με πάθος σε αυτό τον τόπο.
• Ψωμί! Δηλαδή, πραγματικό ψωμί ολικής αλέσεως.
• Ελαιόλαδο! Δηλαδή, πραγματικά παρθένο μυρωδάτο λάδι της ελιάς.

Είναι φανερό ότι βάζοντας τις κατσαρόλες να δουλέψουν σε αυτό το μήκος κύματος, μπορούμε να περάσουμε κυριολεκτικά ένα χρόνο τρώγοντας διαφορετικό φαγητό κάθε μέρα. Και επειδή ίσως ακουστεί κάτι για το πόσο ακριβό είναι το φρέσκο ψάρι και πόσο δύσκολο είναι να αγοράζεις καθημερινά φρέσκα λαχανικά, σας διαβεβαιώ ότι είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο –και εδώ θα επικαλεστώ τους ειδικούς– ότι τα σωστά κατεψυγμένα τρόφιμα δεν υπολείπονται σε διατροφική αξία και διατηρούνται άριστα για πολύ καιρό στην κατάψυξη. Το αποτέλεσμα κρίνεται από την ικανότητα του μάγειρα. Και εμείς την έχουμε.

Ψάξ’ το σε βάθος

«Η σεξουαλικότητα σε ένα πιάτο θαλασσινά» του Jean-Pierre Otte, Εκδόσεις Κριτική. Μάλλον gastroporn θα το έλεγα, παρότι δεν ξέρω αν ο όρος είναι δόκιμος όταν πρόκειται για την ερωτική ζωή του κάβουρα και του χταποδιού. Διότι ο συγγραφέας, προφανώς μαγεμένος από τα θαλάσσια πλάσματα, φτιάχνει ένα ποιητικό, αισθησιακό δοκίμιο για τη σεξουαλική τους ζωή, που αν οι πρωταγωνιστές δεν είχαν λέπια και πλοκάμια, θα συναγωνιζόταν τον «Εραστή της Λαίδης Τσάτερλι» του Λόρενς (λέμε τώρα…).

«Το πράσινο κουτάλι», Εκδόσεις Παπαδόπουλος. All time classic και για σκληροπυρηνικούς χορτοφάγους, στο οποίο θα βρείτε εξαιρετικές ιδέες για συνδυασμούς λαχανικών και οσπρίων, δημητριακών και λαχανικών, ζυμαρικών και οσπρίων, πολλά ρύζια, πολλές συνταγές με λαχανικά, οδηγίες για να φτιάχνετε δικά σας φύτρα από διάφορους σπόρους (βάλτε τα πιτσιρίκια στο κόλπο), ένα μεγάλο κεφάλαιο για τη σόγια (που μπορείτε να παρακάμψετε), ένα μεγάλο κεφάλαιο για τα φύκια (δεν κατάφερα ποτέ να το αξιοποιήσω) και πολλά γλυκά. Σημαντικό: Σχεδόν όλες οι συνταγές είναι πανεύκολες.

«Fish and Seafood» των Patrik Jaros και Gunter Beer, Εκδόσεις Feierabend. Θα το βρείτε στον Ελευθερουδάκη. Ένα πολύ πλούσιο βιβλίο, που καταπιάνεται από το χαβιάρι μέχρι τις γαρίδες και από το φαγκρί ως το σαλάχι. Πρωτότυπες συνταγές για ψάρια, μαλάκια και όστρακα, που οι συγγραφείς τα συνδυάζουν με όσπρια, λαχανικά, φρούτα ή λίγα αρωματικά, για την κατσαρόλα, τη σχάρα ή το φούρνο. Πολλές κατατοπιστικές οδηγίες για καθάρισμα και φιλετάρισμα.

www.vegetariantimes.com Τεράστια συλλογή από υπέροχες συνταγές, ορισμένες υψηλής γαστρονομίας, ορισμένες πιο απλές, εύκολο σερφάρισμα και άκρως ενθαρρυντικό για να ξεκινήσετε μια ζωή χωρίς μπριζόλες.