PLANET FOOD | Τίνος είναι τα «French fries»; «Μάχες» στο διεθνή Τύπο μεταξύ Γάλλων και Βέλγων για την προέλευση της λιχουδιάς.
PLANET FOOD | Τίνος είναι τα «French fries»; «Μάχες» στο διεθνή Τύπο μεταξύ Γάλλων και Βέλγων για την προέλευση της λιχουδιάς.
Την κόντρα για την καταγωγή των «French fries», όπως είναι γνωστές οι τηγανητές -συνήθως σε φριτέζα- πατάτες με μαγιονέζα στις ΗΠΑ, αναζωπύρωσε η κίνηση της βελγικής εταιρείας παραγωγής μαγιονέζας Natura να ξεκινήσει συλλογή υπογραφών (petition) προκειμένου να «πιέσει» την UNESCO να αναγνωρίσει τις τηγανητές πατάτες με μαγιονέζα ως άυλη πολιτιστική κληρονομιά των Βέλγων.
Οι δυο πλευρές ερίζουν για την «πατρότητα» της απολαυστικής και πάμφθηνης ιδέας, ωστόσο ιστορικοί και ερευνητές της γεύσης (π.χ. Madeleine Ferrière) που επικαλείται στο σχετικό του άρθρο το BBC (31.07) επισημαίνουν ότι «η τηγανιά είναι κόρη της μαγειρικής του δρόμου» και ως εκ τούτου θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο να βρεθούν οι …γονείς της.
H βελγική πλευρά, που θεωρεί ότι η τηγανητή πατάτα γεννήθηκε στη Namur, υποστηρίζει ότι ο όρος «French fries» δεν αντικατοπτρίζει τίποτα περισσότερο απ’ τη συνολικότερη «γαλλική ηγεμονία στο χώρο της γαστρονομίας», όπου τα όρια της βελγικής κουζίνας θολώνουν σε βαθμό οι δυο κουζίνες τελικά να ταυτίζονται – «παρεξήγηση» στην οποία βοηθάει η κοινή γλώσσα και η γεωγραφική εγγύτητα μεταξύ των δύο χωρών.
Η αφήγηση -που αποτελεί κοινή πεποίθηση αρκετών Βέλγων- θέλει τις τηγανητές πατάτες να γεννιούνται στην πόλη Namur τον κρύο χειμώνα του 1680, όταν πάγωσε ο ποταμός Meuse. Οι κάτοικοι της πόλης, που συνήθιζαν να τηγανίζουν τα ψαράκια του ποταμιού, μπροστά στην έλλειψη σκέφτηκαν να κόψουν τις πατάτες «σα μικρά ψάρια» και να τις τηγανίσουν για να ξεγελάσουν την πείνα τους. Σε ό,τι αφορά το γιατί κυριάρχησε το «French fry», δίνοντας γαλλική …χροιά στο βέλγικο τηγάνι, η ίδια αφήγηση «χρεώνει» το λάθος στους Αμερικανούς στρατιώτες. Όταν βρέθηκαν στη γαλλόφωνη βελγική πόλη κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, δοκίμασαν τις τηγανητές πατάτες και τις βάφτισαν με αυτό τον όρο, ο οποίος διαδόθηκε στη συνέχεια στην πατρίδα τους.
Διαφωνούν σφόδρα οι Γάλλοι: αποκλείεται να ισχύει ο μύθος. «Non, les frites ne sont pas belges» δηλαδή «όχι, οι τηγανητές πατάτες δεν είναι βελγικές» ξεκαθαρίζει απ’ τον τίτλο του κιόλας το δημοσίευμα της γαλλικής εφημερίδας Le Figaro (01.08). Ο ιστορικός της γαστρονομίας και της μαγειρικής, Pierre Leclercq, αμφισβητεί τη βασιμότητα της βέλγικης αφήγησης. Ισχυρίζεται πως ακόμη και αν ο θρύλος της Namur έχει μια δόση αλήθειας αποκλείεται να συνέβη το 1680, καθώς οι πρώτες πατάτες εισήχθησαν στην περιοχή το 1735. Επιπλέον σημειώνει ότι ακόμη κι αν υποθέσουμε πως βρέθηκαν με κάποιο τρόπο κάποιες πατάτες στα χέρια των κατοίκων νωρίτερα, είναι απίθανο να τις τηγάνισαν.
«Κατά τον 18ο αιώνα, το λίπος ήταν μια πολυτέλεια για τους ανθρώπους», εξηγεί. Το βούτυρο ήταν ακριβό, το ζωικό λίπος ήταν σπάνιο και τα φθηνότερα φυτικά λίπη καταναλώνονταν με φειδώ. Η αντίληψη ότι οι φτωχοί θα σπαταλούσαν μεγάλη ποσότητα λίπους χρησιμοποιώντας το για βαθύ τηγάνισμα, σύμφωνα με τον Pierre Leclercq, συγκρούεται με την ιστορική πραγματικότητα.
«Δεν είναι επίθεση, οι Γάλλοι νιώθουν απλώς αμήχανοι…» Και ο πόλεμος πάνω από ένα πιάτο τηγανητές πατάτες συνεχίζεται, με τον πρόεδρο της βελγικής Navefri-Unafri (εθνική ομοσπονδία των ιδιοκτητών μαγαζιών με παραδοσιακά τηγανητά), Bernard Lefèvre, να δηλώνει στις 02.08 στην Telegraph: «Είμαστε συνηθισμένοι να μας βλέπουν οι Γάλλοι αφ’ υψηλού. Νομίζω ότι δεν είναι επίθεση – είναι περισσότερο ένα αίσθημα αμηχανίας που κάτι εξαιρετικό δεν επινοήθηκε στη Γαλλία», σημειώνει περιπαιχτικά και προσθέτει μεταξύ άλλων: «Κανείς δεν εφηύρε το νερό, αλλά κάποιος επινόησε το spa». Για να καταλήξει: «Οι πατάτες δεν προέρχονται ούτε από τη Γαλλία ούτε από το Βέλγιο, προέρχονται από το Περού. Αλλά οι Βέλγοι τις έκαναν τέχνη και ένα τέλειο προϊόν».
ΠΗΓΕΣ: BBC, Le Figaro, Telegraph, New York Post