PLANET FOOD | Σύμφωνα με γνωμοδότηση της EFSA παρουσιάζεται αύξηση των μολύνσεων από λιστέρια σε ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Ας δούμε περί τίνος πρόκειται και πώς προλαμβάνεται.
PLANET FOOD | Σύμφωνα με γνωμοδότηση της EFSA παρουσιάζεται αύξηση των μολύνσεων από Λιστέρια σε ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Ας δούμε περί τίνος πρόκειται.
Τα περιστατικά μόλυνσης από λιστέρια (Listeria monocytogenes) παρουσιάζουν αύξηση σε δύο πληθυσμιακές ομάδες: στους άνω των 75 ετών και στις γυναίκες 25-44 ετών (όπου περίπου οι μισές περιπτώσεις σχετίζονται με εγκυμοσύνη), επισημαίνεται σε δελτίο Τύπου της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων, που ανάρτησε ο ΕΦΕΤ και δημοσίευσε το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Αυτό είναι ένα από τα κύρια συμπεράσματα της επιστημονικής γνωμοδότησης της EFSA για τον μικροοργανισμό Listeria Μonocytogenes και το βαθμό επικινδυνότητας για τη δημόσια υγεία από μολυσμένα «έτοιμα-προς-κατανάλωση» τροφίμα.
Πού οφείλεται η αύξηση. Οι εμπειρογνώμονες της EFSA συμπέραναν ότι η αυξημένη συχνότητα εμφάνισης περιστατικών λιστερίωσης, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τους υπερήλικες, συνδέεται με την αύξηση του ποσοστού του πληθυσμού άνω των 45 ετών με νοσήματα όπως ο καρκίνος και ο διαβήτης. Οι ειδικοί συνέδεσαν επιπλέον την αύξηση των κρουσμάτων με την αύξηση της κατανάλωσης «έτοιμων-προς-κατανάλωση» τροφίμων, αλλά και με τη βελτίωση του συστήματος παρακολούθησης σε κάποια κράτη-μέλη της ΕΕ (σ.σ. για τα οποία στο παρελθόν ενδέχεται να μην υπήρχαν επαρκή στοιχεία).
Πιο συγκεκριμένα, οι εμπειρογνώμονες εκτιμούν ότι το 1/3 των περιστατικών λιστερίωσης οφείλονται στην ανάπτυξη Listeria monocytogenes σε τρόφιμα που έχουν παρασκευαστεί και διατηρηθεί σε ψυγείο στο σπίτι. Αυτό καθιστά ιδιαίτερα σημαντική την τήρηση ορθής πρακτικής ως προς την υγιεινή κατά τον χειρισμό των τροφίμων. Για παράδειγμα, την τήρηση των σωστών θερμοκρασιών και χρόνου συντήρησης των τροφίμων. Διεθνείς οργανισμοί όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συμβουλεύουν ότι τα τρόφιμα πρέπει να διατηρούνται υπό ψύξη κάτω από τους 5 °C.
Τι είναι όμως η Λιστερίωση; Σύμφωνα με το ΚΕΕΛΠΝΟ, πρόκειται για µια (σ.σ. πολύ σπάνια) σοβαρή λοίµωξη, (ζωονόσος), η οποία προκαλείται από την κατανάλωση τροφίµων µολυσµένων από το βακτηρίδιο Listeria monocytogenes (Λιστέρια η µονοκυτταρογόνος), και προκαλεί σοβαρή κλινική εικόνα στα νεογνά, στους ενήλικες µε αδύναµο ανοσοποιητικό σύστηµα και επιπλοκές στα έµβρυα (οι έγκυες γυναίκες εκδηλώνουν ήπια νόσο).
Ποια είναι τα συµπτώµατα της Λιστερίωσης; Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων αναφέρει σε προγενέστερο ενημερωτικό κείμενο για το κοινό: «Ένα άτοµο µε Λιστερίωση εµφανίζει πυρετό, µυαλγίες και µερικές φορές συµπτώµατα από το γαστρεντερικό σύστηµα, όπως ναυτία ή διάρροια. Αν η λοίµωξη επεκταθεί στο νευρικό σύστηµα, µπορεί να εµφανιστούν συµπτώµατα, όπως κεφαλαλγία, δυσκαµψία του αυχένα, σύγχυση, έλλειψη ισορροπίας ή σπασµοί. Οι έγκυες γυναίκες εµφανίζουν συνήθως µόνο ήπια συµπτώµατα γρίπης, µε προεξάρχον τον πυρετό και στη διάρκεια του τρίτου τριµήνου της κύησης η λοίµωξη µπορεί να µεταδοθεί στο έµβρυο µέσω του πλακούντα». Ανάλογα µε την ηλικία της κύησης η µόλυνση είναι δυνατόν να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές.
Ο ΕΦΕΤ, απ’ την πλευρά του, σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και την EFSA, υλοποιεί διερευνητικό πρόγραμμα που στοχεύει:
– Στην καταγραφή της συχνότητας παρουσίας του παθογόνου μικροοργανισμού Listeria monocytogenes σε μη προσυσκευασμένα, έτοιμα-προς-κατανάλωση προϊόντα κρέατος θερμικής επεξεργασίας, όπως αυτά διατίθενται σε σημεία πώλησης.
– Στην καταγραφή των πρακτικών του καταναλωτή κατά τη συντήρηση και τη χρήση των τροφίμων αυτών.
– Στην εκτίμηση της επικινδυνότητας της λιστερίωσης (από τα προϊόντα αυτά) για τον πληθυσμό και στην λήψη ανάλογων μέτρων για την ενημέρωση επιχειρήσεων και καταναλωτών.
Γενικές συστάσεις για πρόληψη
Σύμφωνα με το ΚΕΕΛΠΝΟ ο μη ευπαθής πληθυσμός δεν έχει παρά να υιοθετεί την ορθή πρακτική διαχείρισης των τροφών και υγιεινής. Δηλαδή:
• επιµελές µαγείρεµα των ωµών τροφών ζωικής προέλευσης (βοδινό, χοιρινό, πουλερικά)
• επιµελές πλύσιµο των ωµών λαχανικών και φρούτων πριν από την κατανάλωση
• διατήρηση των µη µαγειρεµένων φαγητών σε ξεχωριστό µέρος από τα µαγειρεµένα φαγητά, τα λαχανικά και τα έτοιµα προς βρώση τρόφιµα
• αποφυγή κατανάλωσης µη παστεριωµένου γάλατος και γαλακτοκοµικών προϊόντων προερχόµενων από µη παστεριωµένο γάλα
• καλό πλύσιµο των χεριών, µε ζεστό νερό και σαπούνι, των µαχαιροπίρουνων και των πάγκων κοπής και χειρισµού τροφίµων µετά τον χειρισµό ωµών τροφίµων
• κατανάλωση ευπαθών τροφίµων και έτοιµων φαγητών σε σύντοµο χρονικό διάστηµα
• έλεγχος των ηµεροµηνιών λήξης όλων των τροφίµων
• διατήρηση των ζεστών φαγητών σε θερµοκρασία µεγαλύτερη των 60°C και των κρύων φαγητών σε θερµοκρασία µικρότερη των 5°C
Στα άτοµα που ανήκουν σε οµάδα υψηλού κινδύνου συστήνεται επιπροσθέτως:
• κατανάλωση φρεσκοµαγειρεµένων φαγητών
• προσεκτικό ξαναζέσταµα των φαγητών µέχρι να βράσουν
• αποφυγή κατανάλωσης έτοιµων φαγητών, τα οποία έχουν διατηρηθεί στο ψυγείο για περισσότερες της µίας ηµέρες
