Δυο θρυλικά βουνά, ο μεγαλύτερος κόλπος του Αιγαίου και κάμποσοι ποταμοί που εκβάλλουν εδώ, δημιουργούν τις ξεχωριστές συνθήκες γέννησης των πρώτων υλών που σμιλεύουν το γαστρονομικό προφίλ της Πιερίας.
Στο βουνό των θεών, στο βουνό των μουσών ή στα ανοιχτόκαρδα, παραθαλάσσια λημέρια; Πάρε μια μικρή γεύση από όλα -από τον Όλυμπο, από τα Πιέρια Όρη, από τον Θερμαϊκό. Τόσο μικρή όσο χωράει σε ένα τριήμερο στην Πιερία. Έχε όμως κατά νου ότι εδώ σμίξανε αρκετές μαγειρικές, βουνίσιες και θαλασσινές, και κάμποσες γαστρονομικές κουλτούρες, αφού το ντόπιο στοιχείο συναντήθηκε προπολεμικά με το προσφυγικό (η Ένωση Ποντίων Πιερίας είναι, για παράδειγμα, ένα από τα παλαιότερα και ιστορικότερα σωματεία του Νομού και της Ελλάδας από το 1928) συνδιαμορφώνοντας το γαστρονομικό προφίλ της περιοχής.
Γευστικές εμπειρίες στην πιερική γη
Τι μπορεί κανείς να δοκιμάσει -εκτός από ακτινίδια που είναι μάλιστα ΠΓΕ- αγναντεύοντας τοπία που άλλοτε αγκαλιάζει η θάλασσα και άλλοτε σκεπάζουν τα έλατα και το (λιγοστό φέτος) χιόνι, δίπλα σε αρχαιολογικούς χώρους και ιστορικές εκκλησίες, μέσα σε όμορφα ορεινά χωρία και παραδοσιακούς, πετρόχτιστους οικισμούς και στη σκιά των επιβλητικών βουνίσιων όγκων;
Τα φημισμένα μύδια του Μακρύγιαλου και όλα τα φρέσκα θαλασσινά
Στις πιερικές ακτές του Θερμαϊκού πραγματοποιείται η μεγαλύτερη μυδοκαλλιέργεια της χώρας. Τα ποτάμια που εκβάλλουν εδώ σπάνε τη θαλασσινή αλατότητα δημιουργώντας το ιδανικό μικροπεριβάλλον για να αναπτυχθούν υψηλή ποιότητας μύδια, ψωμωμένα και με πεντανόστιμη ψίχα. Δεν είναι τυχαίο που το 95% της παραγωγής (σχεδόν 12.000 τόνοι ετησίως) φεύγει προς αγορές του εξωτερικού, ενώ το υπόλοιπο 5% κυρίως διοχετεύεται στην τοπική αγορά. Είναι μεγάλη ευκαιρία για όσους βρίσκονται στο Μακρύγιαλο, στη Μεθώνη και στα πέριξ να τραβήξουν προς τις παραθαλάσσιες τοπικές ταβέρνες και να απολαύσουν το φημισμένο μύδι ολόφρεσκο, αχνιστό, τηγανητό, σε μυδοπίλαφο ή σαγανάκι αγναντεύοντας τη θαλάσσα. Φυσικά σερβίρονται και ψάρια που αφθονούν στα νερά λόγω των μυδιών. Ξακουστές και οι γαρίδες Πλαταμώνα σε περίπτωση που τις βρει κανείς στον ομώνυμο οικισμό.
Το θεϊκό ολύμπιο κρασί και μέρη να το πιεις
Τα οινοποιεία της Πιερίας είναι 17, αλλά οι οινοποιοί της περισσότεροι, καθώς σε ένα οινοποιείο μπορεί να στεγάζονται δυο οινοποιοί. Τουλάχιστον 6 -αν όχι παραπάνω- είναι τα επισκέψιμα που φέρουν το σήμα του ΕΟΤ και μπορεί κανείς να γνωρίσει από κοντά τους παραγωγούς και να γευτεί τα κρασιά τους.
Oινοποιείο Χρυσοστόμου στο Κίτρο Πιερίας. Έξοχα κρασιά αλλά και τη γεύση της φιλοξενίας δοκιμάζεις, λόγου χάρη, στο οινοποιείο Χρυσοστόμου, στον οικισμό της Πύδνας (Κίτρος), δίπλα στην εκκλησία του προφήτη Ηλία. Το κελάρι του φιλοξενεί δεκάδες δρύινα γαλλικά βαρέλια, όπου ωριμάζουν ή ζυμώνονται τοπικοί οίνοι. Πρόσφυγες από την Ανατολική Ρωμυλία (βόρεια Θράκη) έφτασαν εδώ το 1925 και -όπως κάθε οικογένεια- φύτεψαν το δικό τους αμπέλι. Από εκείνον τον πρώτο μικρό αμπελώνα του παππούς Γιώργου Χρυσοστόμου, η οικογένεια έφτασε να καλλιεργεί σήμερα 130 στρέμματα από ξενικές και ελληνικές ποικιλίες σε τούτο το ιδιαίτερο μικροκλίμα που δημιουργούν ο Όλυμπος, τα Πιέρια Όρη και η θαλασσινή αύρα του Θερμαϊκού. Εδώ μεταξύ άλλων γεύεσαι τις λουλουδάτες, φρέσκες και άκρως ανοιξιάτικες Κυδωνιές (Sauvignon Blanc 65% και Ασύρτικο 35%) και τον εξαιρετικό Μουσαίο Vintag3 από παλαιωμένα ή ζυμωμένα σε πιθάρι ασύρτικα τριών διαφορετικών χρονιών.
Info: chrisostomou.gr
Γαστροδρόμιο εν Ολύμπο. Στο Λιτόχωρο, ίσως δεν χρειάζεται να μνημονευτεί το Γαστροδρόμιο εν Ολύμπο για την ελληνική δημιουργική κουζίνα του σεφ Ανδρέα Γαβρή, καθότι γνωστή «φωλιά» για τους εκλεκτικούς ουρανίσκους. Ωστόσο εκτός από τόπος για ασυνήθιστες γαστρονομικές περιπέτειες, είναι και μέρος για «αχαλίνωτες οινολογικές αναζητήσεις». Οι λίστες του περιλαμβάνουν εκλεκτές επιλογές του ελληνικού αμπελώνα, μεταξύ των οποίων ετικέτες από τοπικά κτήματα και οινοποιεία, όπως: Κτήμα Κατσαρός (Κρανιά), Κτήμα Γραμματόσης (πλαγιές Ολύμπου), Οινοποιείο Navitas (Λιτόχωρο).
Info: Αγίου Νικολάου 36, Λιτόχωρο 602 00, Τηλέφωνο: 2352 021300
Olympus Wines. Λιγότερο γνωστό είναι το Olympus Wines. Οινικό tasting room που λειτουργεί και ως μοντέρνο wine bar, αποτέλεσμα της συνεργασίας τριών οινοποιών, των Απόστολου Κούρτη, Σάκη Γραμματόση και Δημήτρη Παπαγιαννούλη. Τα 20 κρασιά τους, μονοποικιλιακά και χαρμάνια, είναι διαθέσιμα για γευσιγνωσία. Εδώ μπορεί να γευτεί κανείς ελληνικές (Μαλαγουζιά, Ασύρτικο, Ξινόμαυρο, Βιδιανό κ.ά.) και διεθνείς ποικιλίες (Chardonnay, Syrah, Cabarnet, Sauvignon και Merlot) μεγαλωμένες σε αμπελοτόπια που σκαρφαλώνουν στις πλαγιές του Ολύμπου (300μ. και πάνω). Επιπλέον στο Olympus Wine παρουσιάζεται κάθε μήνα και ένα έξτρα οινοποιείο, ενώ φιλοξενούνται live και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις (εκθέσεις φωτογραφίας, ζωγραφικής κ.λπ.) που εναλλάσσονται τακτικά. Μέχρι τις 4 Απριλίου 2024 «τρέχει» η έκθεση 7 έργων διαφορετικής περιόδου της διεθνώς καταξιωμένης ζωγράφου Αγγελικής Σιάμου, που φιλοτέχνησε και τη νέα επετειακή ετικέτα για το Κτήμα Κούρτη.
Info: olympuswines.gr
Τα θρυλικά τυροκομικά του Ολύμπου
Το γάλα και τυροκομικά του Ολύμπου από αιγοπρόβατα που μεγαλώνουν στα ορεινά δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Αυτό που αξίζει να θυμάται κανείς είναι ότι εκτός από τις μεγάλες μονάδες, υπάρχουν στην Πιερία 3 τυροκομεία οικοτεχνικής παραγωγής που σημαίνει ότι 3 κτηνοτρόφοι με τις οικογένειές τους δίπλα από το χώρο όπου έχουν τα ζώα τους διατηρούν μικρό τυροκομικό εργαστήριο (50 τ.μ.) όπου τυροκομούν μικρές ποσότητες δικών τους τυριών και παράγουν γιαούρτι. Η αντίληψη της οικοτεχνίας είναι συνοπτικά η εξής: παραγωγή τοπικών, προϊόντων που διοχετεύονται στην τοπική κοινότητα και τους όμορους νομούς. Τα προϊόντα οφείλουν να είναι παραδοσιακά και απ’ αυτή την άποψη τα τυροκομεία αυτά έχουν το δικαίωμα να παράξουν όλα τα ΠΟΠ τυριά της Κεντρικής Μακεδονίας (μπάτζος, φέτα, κασέρι, μανούρι). Οι συνταγές τους είναι από παππούδες και γιαγιάδες, καθώς τουλάχιστον τις δυο από τις τρεις οικοτεχνίες τις «τρέχουν» δεύτερης και τρίτης γενιάς τυροκόμοι. Έχουν ελάχιστο αποτύπωμα άνθρακα και είναι ο ορισμός της βραχείας αλυσίαδας εφοδιασμού, αφού είτε οι καταναλωτές μένουν τριγύρω και πάνε οι ίδιοι να πάρουν τα προϊόντα είτε με ένα ψυγείο τρέιλερ οι τυροκόμοι μεταφέρουν τα τυρια τους στη Λαϊκή Αγορά.
Info: Οι φάρμες-τυροκομεία οικοτεχνικής παραγωγής είναι του Δραγασιά στον Πέλεκα (Κατερίνη), του Γκούμα με πρατήριο στην Κατερίνη και του Λαφατζή στο Δίον. Δουλεύουν με πρόβειο και αιγοπρόβειο γάλα και κάνουν τυριά, γιαούρτι και εξαιρετικό παγωτό.
Οι σούβλες, η ορεινή κουζίνα και τα μαγειρευτά του βουνού
Στα ορείνα της Πιερίας, σε οικισμούς όπως το Ελατοχώρι ή ο Παλαιός Παντελεήμονας, αφθονεί το καλομαγειρεμένο κρέας και τα σουβλιστά. Στο Ελατοχώρι τρατάρεσαι χειροποίητα λικεράκια από τοπικά κράνα και γλυκά του τηγανιού, όπως οι αφράτοι λαλαγγίτες και τα σιροπιασμένα λουκουμαδάκια. Το κρέας του τράγου μπαίνει στην κατσαρόλα, όπως και το αγριογούρουνο ή τα κοκόρια για να δώσουν εξαιρετικά πιάτα μιας χορταστικής ρουστίκ κουζίνας, απόλυτα ταιριαστής στο πνεύμα του βουνού. Αξέχαστα και τα ζουμερά κεμπάπ χοιρινού (που εδώ περιγράφουν το γνωστό μας κοντοσούβλι και όχι κάποιο είδος μπιφτεκιού).
Tip. Στην Πιερία δοκιμάζεις και το πιο φημισμένο από τα τσάγια του βούνου, το τσάι του Ολύμπου. Το Ελατοχώρι κέντρο καλλιέργειας του περίφημου τσαγιού που γενικά φύεται μόνο στα Πιέρια Όρη, στον Όλυμπο και τον Κίσσαβο.
View this post on Instagram
