Τέσσερα πραδοσιακά και όχι μόνο τυροκομεία τιμούν το κρητικό τυρί παράγοντας έξοχα προϊόντα με ρεθυμνιώτικο γάλα. ΠΟΠ γραβιέρες και ξινομυζήθρες, γαλομυζήθρες-αποκάλυψη, τυροζούλια και ανθότυρος που σε κάνουν να υποκλίνεσαι στην τέχνη και τη γεύση τους.

Στο Ρέθυμνο και σε κάποια από τα όμορφα χωριά του βρέθηκα με αφορμή την 52η ετήσια τακτική Γενική Συνέλευση του ΕΟΑΕΝ (Επιμελητηριακού Ομίλου Ανάπτυξης Ελληνικών Νησιών), που πραγματοποιήθηκε σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Κρήτης και το Επιμελητήριο Ρεθύμνης, το οποίο στηρίζει με κάθε τρόπο την ανάδειξη του αγροδιατροφικού πλούτου της περιοχής ως βασικού άξονας της οικονομικής/τουριστικής ζωής του τόπου.

Φύση υπέροχη

Είναι χάρμα οφθαλμών να διατρέχεις τη ρεθυμνιώτικη ενδοχώρα. Οι διαδρομές προς τα χωριά του Ρεθύμνου, του Αμαρίου, του Μυλοποτάμου σου κλέβουν την καρδιά. Τοπία-βάλσαμο για το μάτι και την ψυχή, με εύφορες πεδιάδες, λοφίσκους και κορυφογραμμές που παίζουν με τα σύννεφα, γεφύρια που περνούν κρυστάλλινα νερά, φυσικές πηγές που αναβλύζουν κελαρυστή δροσιά, ελαιώνες και αμπελοτόπια που «αναπνέουν» πελαγίσιο αέρα μια από το Κρητικό και μια απ’ το Λιβυκό, πρόβατα και κατσίκια που βόσκουν αμέριμνα εδώ κι εκεί.

Παράδοση στην τυροκομία

Από το μοναδικό αυτό αιγοπρόβειο γάλα, που αποτελεί τη μεγαλύτερη παραγωγή στην Κρήτη, αλλά και την τέχνη και τη συσσωρευμένη πείρα των ντόπιων τρανώθηκε η μεγάλη παράδοση της του τόπου στην τυροκομία κάνοντας τα τυριά του Ρεθύμνου ξακουστά σε όλη την χώρα, αλλά πλέον και στο εξωτερικό. Ακολουθούν τέσσερα τυροκομεία της ρεθυμνιώτικης γης που αξίζει να έχει κανείς υπόψη του.

Παραδοσιακό Τυροκομείο Βογιατζιδάκης

Από το ’60 κρατάει η ιστορία του μικρού παραδοσιακού τυροκομείου στα Ρούστικα Ρεθύμνου, το όμορφο κεφαλοχώρι, που πνίγεται στο πράσινο. Περιζήτητα τυριά του τυροκομείου είναι το κατσικίσιο του, η φρέσκια μυζήθρα και η ξινομυζήθρα, ο ξερός ανθότυρος και η γραβιέρα του. Μαζεύουν το πλούσιο αιγοπρόβειο γάλα από μια ακτίνα 25-50 χιλιόμετρων της περιοχής ανάλογα την εποχή, καθώς το καλοκαίρι το γάλα είναι ελάχιστο. «Η τάση πλέον είναι οι μικρές συσκευασίες και οι μερίδες, τέλος το “κεφάλι”», σχολιάζει ο Νίκος Βογιατζιδάκης, ψυχή του τυροκομείου, το οποίο θυμάται από τότε που δεν είχε ούτε ψυγείο. Σχεδιάζει να μεταφέρει την παραγωγή σε μεγαλύτερους χώρους και να κρατήσει το συγκεκριμένο σημείο ως επισκέψιμο για το κοινό, καθώς -όπως λέει- μέχρι ένας τόνος γάλα μπορεί να τυροκομηθεί εύκολα εκεί, με περισσότερους το πράγμα ζορίζει. «Όσο είχαμε τα τυριά με το “κεφάλι” ήτανε καλά, αλλά τώρα χρειάζεται αυτοματοποίηση. Είναι δύσκολο αλλιώς» διαπιστώνει, ενώ εμγανίζεται προβληματισμένος για τη φθίνουσα πορεία της κτηνοτροφίας. (Τυροκομείο Βογιατζιδάκης, Ρουστικά, Ρεθύμνου, 2831091209)

Εργαστήρι Παραδοσιακών Τυροκομικών Γασπαράκης

Φημισμένο σε όλη την Ελλάδα για την παραδοσιακή του γραβιέρα από 100% ντόπιο πρόβειο γάλα, το παραδοσιακό τυροκομείο του Γασπαράκη, στους Κούμους του Ρεθύμνου, φτιάχνει ακόμη φρέσκια μυζήθρα, ανθότυρο ξηρό, μυζήθρα ξινή και τουλουμοτύρι (πιπεράτο και δύσκολο να το βρεις τυρί). Ο Νικόλας Γασπαράκης είναι από τους πιο καταξιωμένους και προβλημένους παραδοσιακούς τυροκόµους στην Κρήτη. Μεγάλωσε κοντά στα ζώα με πατέρα κτηνοτρόφο. Η γραβιέρα του παρασκευάζεται μόνο με νωπό πρόβειο γάλα από το Ρέθυμνο και όχι από μείγμα. Είναι 3μηνης ωρίμανσης με απίστευτη γεύση που θυμίζει «πρόβειο βουτύρο». (Τυροκομείο Γασπαράκης, Κούμοι, 2831 041072)

Τυροκομείο Amari

Στους πρόποδες του Ψηλορείτη, 30χλμ. από την πόλη του Ρεθύμνου, απλώνεται η καταπράσινη κοιλάδα του Αμαρίου με τα δεκάδες χωριά, τους ατέλειωτους ελαιώνες και τα 1.642 αυτόχθονα και αυτοφυή είδη χλωρίδας. Εκεί βόσκουν οι κατσίκες και τα πρόβατα που τροφοδοτούν με το γάλα τους το σύγχρονο Τυροκομείο Amari, που άνοιξε τις πύλες του μόλις το 2018, αλλά έχει κάνει ήδη αισθητή την παρουσία του ακόμη και στο εξωτερικό, με εξαγωγές εντός και εκτός Ευρώπης. Ο Ηλίας Μαντζουνέας, αντιπρόεδρος της εταιρείας, περιγράφει την περιοχή ως τόπο με πολλές προκλήσεις, καθότι ορεινός με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε δυσκολίες, αλλά ταυτόχρονα ως τόπο πανέμορφο, με εξαιρετική πρώτη ύλη. Έχουν φανταστικές μυζήθρες και ξινομυζήθρα ΠΟΠ, απίθανη γαλομυζήθρα (ιδιαίτερο, πλούσιο σε γεύση γάλακτος, μαλακό, λευκό τυρί), κατσικίσιο τυροζούλι, ΠΟΠ γραβιέρα, αλλά και παλαιωμένες, πιπεράτες, καπνιστές, θυμαρίσιες. Τυριά τους διατίθενται και από αθηναϊκά σούπερ μάρκετ, όπως ο Σκλαβενίτης και ο Κρητικός. (Αγία Πελαγία, Μυσσίρια, Ρέθυμνο, 28310 27140 – Τυροκομείο Καλογέρου, Δήμου Αμαρίου)

Αγροτικός Συνεταιρισμός Μυλοποτάμου

Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Μυλοποτάμου (τότε Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών) πραγματοποιεί μια σημαντική επένδυση και θέτει σε λειτουργία για πρώτη φορά μονάδα παραγωγής τυροκομικών προϊόντων. Το 1992 ανακαινίζει τις εγκαταστάεις του και το μηχανολογικό του εξοπλισμό δημιουργώντας με το γάλα των κτηνοτρόφων του Μυλοποτάμου. Από τα πλέον φημισμένα προϊόντα του Συναιτερισμού Μυλοποτάμου είναι η ωραία γραβιέρα Κρήτης ΠΟΠ. Φτιάχνεται αιγοπρόβειο ντόπιο γάλα και ωριμάζει για 3 τουλάχιστον μήνες. Νόστιμο και το λαστιχωτό γραβιεράκι, τυράκι 3μηνης ωρίμασης και αυτό, φτιαγμένο με τον παραδοσιακό τρόπο.