ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ | Πώς θα μεταφέρω τώρα τα ψώνια στο σπίτι μου; Γιατί στη Λαϊκή μου δίνουν δωρεάν σακούλα; Και άλλες 20 ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με το νέο καθεστώς στη διάθεση πλαστικής σακούλας και τις πρακτικές ανάγκες που προκύπτουν.

Πώς θα μεταφέρω τώρα τα ψώνια στο σπίτι μου; Γιατί στη Λαϊκή μου δίνουν δωρεάν σακούλα; Και άλλες 20 ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με το νέο καθεστώς στη διάθεση πλαστικής σακούλας και τις πρακτικές ανάγκες που προκύπτουν.

1. Γιατί οι πλαστικές σακούλες επιβαρύνουν το περιβάλλον; Γιατί διαλύονται σε μικρότερα κομμάτια εύκολα και καταλήγουν στη θάλασσα. Ένα στα δύο απορρίμματα στο βυθό της θάλασσας στην Ελλάδα είναι πλαστικές σακούλες (πηγή: Life Debag). Ένα στα τέσσερα ψάρια ανοιχτής θαλάσσης μπορεί να περιέχει μικροπλαστικά. Έως το 2050 θα υπάρχουν πιο πολλά πλαστικά στη θάλασσα παρά ψάρια. Για το 2017, στην Ελλάδα αντιστοιχεί η μεγαλύτερη χρήση πλαστικής στην Ευρωπαϊκή Ένωση με περίπου 400 σακούλες κατά κεφαλήν ανά έτος (πηγή: ΙΕΛΚΑ).

2. Γιατί χρεώνονται οι πλαστικές σακούλες; Για να περιοριστεί η χρήση τους, ο νόμος 4496/2017 επιβάλλει από την 1η Ιανουαρίου 2018 περιβαλλοντικό τέλος για τις λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς. Αποτελεί μέρος της εναρμόνισης της ελληνικής νομοθεσίας με ευρωπαϊκή οδηγία.

3. Γιατί η ελάχιστη χρέωση είναι 0,04 ευρώ; Γιατί ο παραπάνω νόμος ορίζει περιβαλλοντικό τέλος 0,03 ευρώ συν ΦΠΑ 24%, δηλαδή σύνολο 0,0372 ευρώ ανά σακούλα. Λόγω της ελάχιστης υποδιαίρεσης του ευρώ (0,01 ευρώ) η συνολική χρέωση δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 0,04 ευρώ ανά σακούλα.

4. Πού πάνε τα χρήματα του περιβαλλοντικού τέλους; Τα ποσά αποδίδονται από τους εμπόρους μέσω του μηχανισμού είσπραξης της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων στον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ).

5. Τι γίνεται στον υπόλοιπο κόσμο; Οι περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν ήδη εναρμονιστεί με την ευρωπαϊκή οδηγία. Χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία, έχουν απαγορεύσει τη χρήση πλαστικής σακούλας μεταφοράς. Χώρες όπως η Ολλανδία και η Ιρλανδία, έχουν επιβάλει αντίστοιχο τέλος, ύψους 0,25 ευρώ και 0,22 ευρώ, αντίστοιχα. Πάνω από 35 χώρες ανά τον κόσμο έχουν απαγορεύσει πλήρως τη χρήση πλαστικής σακούλας μεταφοράς.

6. Γιατί δεν χρησιμοποιούνται πλέον οξοδιασπώμενες σακούλες; Σύμφωνα με την προαναφερθείσα νομοθεσία οι οξοδιασπώμενες σακούλες απαγορεύονται. Πρόσφατες μελέτες θεωρούν ότι οι οξοδιασπώμενες σακούλες είναι περισσότερο επιβαρυντικές για το περιβάλλον.

7. Γιατί δεν βρίσκω βιοαποικοδομήσιμες σακούλες στα καταστήματα; Η τεχνολογία των βιοαποικοδομήσιμων πλαστικών (π.χ. πλαστικά από άμυλο) δεν έχει εξελιχθεί επαρκώς, ώστε να είναι αποδοτική και οικονομική η χρήση τους, ειδικά σε περιοχές με θερμό κλίμα.

8. Γιατί σε άλλα καταστήματα μου δίνουν πλαστική σακούλα δωρεάν; Η δωρεάν διάθεση πλαστικής σακούλας από καταστήματα απαγορεύεται.

9. Γιατί στη λαϊκή αγορά μου δίνουν δωρεάν την πλαστική σακούλα; Γιατί σύμφωνα με τη νομοθεσία εξαιρούνται από την επιβολή τέλους οι έμποροι περιπτέρων και του υπαίθριου εμπορίου.

10. Γιατί στο τμήμα οπωροπωλείου υπάρχουν σακούλες; Επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση η χρήση πλαστικής σακούλας με συγκεκριμένες προδιαγραφές για χύμα προϊόντα, για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας, καθώς θεωρείται είδος συσκευασίας.

11. Γιατί τα καταστήματα διαθέτουν δωρεάν χάρτινες σακούλες; Γιατί η νομοθεσία αφορά μόνο τις πλαστικές σακούλες.

12. Πώς θα μεταφέρω τώρα τα ψώνια μου στο σπίτι; Μπορείτε να προμηθευτείτε τις πλαστικές σακούλες πληρώνοντας το αντίστοιχο τέλος, αλλά προτείνεται να χρησιμοποιήσετε επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες.

13. Πωλούν όλα τα καταστήματα επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες; Ναι, η νομοθεσία υποχρεώνει τους εμπόρους να διαθέτουν επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες μεταφοράς σε εμφανές σημείο.

14. Θα χρειαστώ παραπάνω από μία επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες; Ναι, ένα νοικοκυριό εκτιμάται ότι θα χρειαστεί 3 με 4 επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες για να καλύψει τις ανάγκες των αγορών του.

15. Οι επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες είναι απόλυτα ασφαλείς για τα τρόφιμα; Ναι, εφόσον τηρούνται βασικοί κανόνες υγιεινής.

16. Μέχρι πόσες φορές μπορούμε να χρησιμοποιούμε τις επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες; Δεν υπάρχει περιορισμός. Με μία ορθολογική χρήση μία επαναχρησιμοποιούμενη τσάντα μπορεί να χρησιμοποιείται για χρόνια.

17. Μπορούμε να πλένουμε τις επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες; Ναι, εφόσον υπάρχει σχετική σήμανση στην τσάντα.

18. Μπορώ να χρησιμοποιήσω επαναχρησιμοποιούμενη τσάντα μίας εταιρείας στο κατάστημα άλλης; Ναι, δεν υπάρχει περιορισμός.

19. Τι μπορώ να κάνω για να θυμάμαι να παίρνω μαζί μου την επαναχρησιμοποιούμενη τσάντα; Να τις αποθηκεύετε σε εμφανές σημείο σπίτι σας. Να τις αποθηκεύετε στο αυτοκίνητο. Να προμηθευτείτε μικρές τσάντες τσέπης.

20. Πώς θα πετάω τα σκουπίδια μου; Ο πλέον κατάλληλος τρόπος για την αποκομιδή απορριμμάτων είναι οι σακούλες απορριμμάτων, τις οποίες βρίσκουμε στα ράφια των καταστημάτων.

21. Οι πλαστικές σακούλες απορριμμάτων γιατί δεν έχουν περιβαλλοντικό τέλος; Δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον; Η επιβάρυνση του περιβάλλοντος από τις πλαστικές σακούλες απορριμμάτων είναι μικρότερη, καθώς έχουν διαφορετικό σχήμα και βάρος και κατά κανόνα καταλήγουν στο σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων.

22. Μπορώ να ανακύκλωσω τις πλαστικές σακούλες που έχω; Ναι, σύντομα θα υπάρχουν οι διαθέσιμες υποδομές από τους Δήμους και πολλά καταστήματα λιανικής.

Τον οδηγό εξέδωσε το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) και περισσότερα για τις πλαστικές σακούλες μπορείτε να μάθετε στο www.alisidagiatoperivallon.gr