Πόσο μάταιο είναι να ποδηλατεί ένας Καναδός μέσα στη βροχή, όταν τα τρόφιμα που καταναλώνει έρχονται αεροπορικώς από τη Νέα Ζηλανδία ή την Ευρώπη.

Η Alisa Smith και ο James MacKinnon, δυο άκρως ευαισθητοποιημένοι στο περιβαλλοντικό θέμα κάτοικοι του Βανκούβερ, ανακύκλωναν όσο μπορούσαν και δεν οδηγούσαν αυτοκίνητο για να μη συμβάλουν στη μόλυνση της ατμόσφαιρας. Μέχρι που μια μέρα κατάλαβαν πόσο μάταιο είναι να ποδηλατεί ένας Καναδός μέσα στη βροχή, όταν τα τρόφιμα που καταναλώνει έρχονται αεροπορικώς από τη Νέα Ζηλανδία ή την Ευρώπη.

Οι Καναδοί καταναλώνουν τρόφιμα που έχουν ταξιδέψει τουλάχιστον 4.500 χιλιόμετρα, ενώ το ίδιο νούμερο για τους κατοίκους των ΗΠΑ είναι κατά μέσο όρο 2.000 μίλια. Αυτό σημαίνει ότι, για να μπορούν να τρώνε ντομάτες το χειμώνα ή μήλα το καλοκαίρι, η ατμόσφαιρα μολύνεται από το διοξείδιο του άνθρακα, που εκλύεται λόγω της χρήσης ορυκτών καυσίμων, ενώ το κόστος μεταφοράς τους αυξάνει την τιμή τους.

Όταν συνειδητοποίησαν το πρόβλημα, η Alisa Smith και ο James MacKinnon, ένα ζευγάρι Καναδών δημοσιογράφων που ζουν στο Βανκούβερ, αποφάσισαν να ακολουθήσουν ένα απλό στη θεωρία, αλλά δύσκολο στην πράξη διατροφικό σύστημα: τη «διατροφή των 100 μιλίων». Από το Μάρτιο του 2005 έθεσαν όρο στους εαυτούς τους να τρώνε και να πίνουν μόνο προϊόντα που είχαν παραχθεί μέσα σε ακτίνα 100 μιλίων (160 χιλιόμετρα περίπου) από το διαμέρισμά τους.

Το πόσα προβλήματα αναγκάστηκαν να αντιμετωπίσουν υιοθετώντας μια τέτοια πρακτική, πόσο χρόνο χρειάστηκε να ξοδέψουν για να μπορέσουν να «στήσουν» το καθημερινό τους τραπέζι με κριτήριο την εντοπιότητα, αλλά και τι πολύτιμες εμπειρίες αποκόμισαν από αυτή την ιστορία μπορεί κανείς να τα διαβάσει εκτενώς στην ιστοσελίδα τους, www.100milediet.org, καθώς και στο βιβλίο τους The 100-Mile Diet: A Year of Local Eating, που κυκλοφόρησε τον περασμένο Απρίλιο.

Στην πράξη το εγχείρημά τους κράτησε έναν χρόνο. Στο μεταξύ τους έλειψαν «οι ελιές, η μπίρα, η σοκολάτα…» και σιγά σιγά άρχισαν να ξαναβάζουν στο τραπέζι τους –με σύνεση– κάποιες αγαπημένες γεύσεις από τα πέρατα του κόσμου. Όμως, στο μεταξύ, και παρά το γραφικό και σαφώς ψυχαναγκαστικό χαρακτήρα του εγχειρήματος, η Alisa Smith και ο James MacKinnon είχαν μπορέσει να ανοίξουν δυο τρία πολύ σημαντικά ζητήματα.

Ζήτημα πρώτο
Μελέτη της πολιτείας της Αϊόβα κατέδειξε ότι στη μικρή αυτή περιοχή, που βρέχεται από το Μισισιπή, ένα διαιτολόγιο στηριγμένο στα τοπικά αγαθά απαιτούσε 17% λιγότερα καύσιμα (πετρέλαιο και βενζίνη) από το αντίστοιχο διαιτολόγιο που βασιζόταν σε προϊόντα φερμένα από την υπόλοιπη χώρα (φανταστείτε όταν μιλάμε για διεθνείς μεταφορές, πού φτάνει αυτό το ποσοστό). Αντίστοιχη έρευνα στη Βρετανία έδειξε ότι ένα τυπικό αγγλικό μενού αποτελούμενο από ντόπια αγαθά ταξιδεύει 66 φορές λιγότερα μίλια απ’ ό,τι θα ταξίδευε αν είχε φτιαχτεί με βάση προϊόντα του εξωτερικού.

Το πρώτο ζήτημα που ανοίγει είναι προφανές: πόσο νόημα έχει να καταναλώνουμε εισαγόμενα –και δη βιολογικά– τρόφιμα προκειμένου να βοηθήσουμε τον πλανήτη να ανακάμψει, όταν για τη μεταφορά τους από τη μια άκρη της γης στην άλλη τον έχουμε ήδη επιβαρύνει τόσες φορές με αμέτρητους επιπλέον ρύπους;

Ζήτημα δεύτερο
Είναι λογικό να συνεχίζουμε όλοι μας να καταναλώνουμε φρούτα και λαχανικά εκτός εποχής, τα οποία αγοράζουμε από κεκτημένη ταχύτητα (ούτε καν από ανάγκη), επειδή ψωνίζουμε μηχανικά και δεν κάνουμε τον κόπο να σκεφτούμε τι δουλειά έχει το λάχανο στο καλοκαιρινό τραπέζι και το σταφύλι μες στο καταχείμωνο; Συχνά εμείς οι ίδιοι είμαστε αυτοί που οδηγούμε εν πολλοίς το σύστημα τόσο σε λύσεις εντατικής καλλιέργειας, ολέθριες για τη γεωργία, όσο και σε αύξηση των εισαγόμενων αγαθών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το περιβάλλον αλλά και για την τελική τιμή των προϊόντων.

Ζήτημα τρίτο
Από καθαρά γαστρονομική σκοπιά αν το δει κανείς, είναι ποτέ δυνατόν να συγκριθεί η γευστική εμπειρία που προσφέρει η κατανάλωση ενός προϊόντος στον ίδιο τον τόπο που παράχθηκε από το να το γευθείς οπουδήποτε αλλού στη γη; Ναι, σήμερα μπορούμε πράγματι να φάμε σούσι στους αμπελώνες της Τοσκάνης και ντάκο στον 25ο όροφο ενός ουρανοξύστη του Τόκιο. Τι άλλο μπορεί να σημαίνει όμως αυτό πέρα από την απέραντη σύγχυση που έχει προκαλέσει στο κεφάλι μας αυτή η δυνατότητα; Info: Άλλες ιστοσελίδες για το κίνημα της «ντοπιοφαγίας»: www.locavores.com και www.eatlocalchallenge.com