Εκεί που οι πλαγιές του επιβλητικού Ταΰγετου χάνονται στα βαθυγάλανα νερά και η πέτρα χορεύει με τη θάλασσα, απλώνεται η περιοχή της Μάνης, γεμάτη άγρια και αδάμαστη ομορφιά, με κατοίκους περήφανους και χαμογελαστούς.

Εκεί που οι πλαγιές του επιβλητικού Ταΰγετου χάνονται στα βαθυγάλανα νερά και η πέτρα χορεύει με τη θάλασσα, απλώνεται η περιοχή της Μάνης, γεμάτη άγρια και αδάμαστη ομορφιά, με κατοίκους περήφανους και χαμογελαστούς. Την εξερευνήσαμε και κάπου εκεί, ανάμεσα σε χαμένες παραλίες, γραφικά λιμανάκια, σκουροπράσινους ελαιώνες και κάτω από τη σκιά των πυργόσπιτων, ανακαλύψαμε γεύσεις τίμιες και αυθεντικές σαν τους Μανιάτες.

PHOTO: Ηλίας Φουντούληςς

Απλωμένη ανάμεσα στους νομούς Λακωνίας και Μεσσηνίας, με τους ομώνυμους κόλπους να τη βρέχουν από τα ανατολικά και δυτικά αντίστοιχα, κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά αν η Μεσσηνιακή ή η Λακωνική Μάνη είναι η πιο όμορφη. Πέρα όμως από τη φυσική ομορφιά, η Μάνη έχει τόσους πύργους, κάστρα, αρχαιολογικούς χώρους και βυζαντινά μνημεία, που μοιάζει σαν μεγάλος παραδοσιακός οικισμός. Ως γραφικός, λοιπόν, κοινότοπος κειμενογράφος που σέβεται τον εαυτό του, δεν θα μπορούσα να μην ξεκινήσω με την πιο χιλιοειπωμένη και ταυτόχρονα αληθινή ρήση για τη Μάνη (διά στόματος αγνώστου λαϊκού σοφού): «Περαστικός βλέπεις τη Μάνη σε τρεις μέρες, περπατητής σε τρεις μήνες και για να δεις την ψυχή της θέλεις τρεις ζωές. Μια για τη θάλασσα, μια για τα βουνά της και μια για τους ανθρώπους της».

Ξεκινώντας απ’ το Γύθειο. Αν την προσεγγίσετε από την πλευρά της Λακωνίας, θα συναντήσετε αρχικά το Γύθειο. Μια όμορφη πόλη με γραφικότατο λιμάνι και νεοκλασικά σπίτια που σκαρφαλώνουν αμφιθεατρικά στην πλαγιά του βουνού Κούμαρο. Ακριβώς απέναντι βρίσκεται το νησάκι της Κρανάης ή Μαραθονήσι, που προσέφερε καταφύγιο σε ένα από τα πιο παράνομα ζευγάρια της ελληνικής μυθολογίας. Εκεί διανυκτέρευσε ο Πάρις με την ωραία Ελένη πηγαίνοντας στην Τροία. Φεύγοντας ξέχασε το κράνος του, και το νησάκι βαπτίστηκε με δόξα και τιμή. Το Γύθειο, πιο μεγάλο, οργανωμένο και πιο τουριστίκ από την υπόλοιπη περιοχή, βρίθει από ταβέρνες που υπόσχονται αυθεντική μανιάτικη κουζίνα. Σε γενικές γραμμές το επίπεδο είναι υψηλό, με το φρέσκο ψάρι και τα χταποδάκια να πηγαινοέρχονται στα τραπέζια με διάφορες παραλλαγές. Επόμενη στάση η αγαπημένη μου Αρεόπολη με τα πέτρινα δρομάκια, τους πύργους και την εκκλησία των Ταξιαρχών, με το ψηλό καμπαναριό στην κεντρική πλατεία. Εκεί δίπλα βρίσκεται και το βιβλιοπωλείο «Η αδούλωτη Μάνη», με πλήθος ιστορικών βιβλίων για την περιοχή. Στην Αρεόπολη πρέπει να περάσετε υποχρεωτικά από τον παραδοσιακό ξυλόφουρνο της κυρίας Μηλιάς. Οικογενειακή υπόθεση ο φούρνος, με πάνω από 200 χρόνια ιστορία, λειτουργεί χειμώνα – καλοκαίρι και βγάζει το υπέροχο χωριάτικο ψωμί με προζύμι, σε δίκιλα καρβέλια-όνειρο! Επίσης εκεί θα βρείτε τις παραδοσιακές τηγανίδες, χωριάτικα παξιμάδια ολικής αλέσεως, κουλούρια με προζύμι και ελαιόλαδο αλλά και πολλές πίτες. Αγαπημένο μου gourmet προϊόν από αυτή τη γωνιά της Ελλάδας είναι το σύγκλινο. Παστό χοιρινό κρέας που συντηρείται μέσα στη γλίνα, το λίπος του δηλαδή. Με την ιστορία του να ξεκινάει από τα αρχαία χοιροσφάγια και την ανάγκη συντήρησης του κρέατος για μεγάλα χρονικά διαστήματα, μεγάλα κομμάτια χοιρινού ψαχνού καπνίζονται πάνω από ντόπια αρωματικά βότανα και στη συνέχεια βράζονται σε νερό μαζί με πορτοκάλια και μπαίνουν σε δοχεία καλυμμένα με ελαιόλαδο, έτοιμα για χρήση. Τρώγεται ωμό, σκέτο, αλλά είναι συγκλονιστικός μεζές μαζί με χωριάτικα τηγανιτά αυγά και χοντροκομμένες πατάτες. Περάστε, λοιπόν, μια βόλτα από το Φασκόμηλο και κάντε τις ανάλογες προμήθειες σε σύγκλινο και λαχταριστά λουκάνικα με πορτοκάλι.

«Περαστικός βλέπεις τη Μάνη σε τρεις μέρες, περπατητής
σε τρεις μήνες και για να δεις την ψυχή της θέλεις τρεις ζωές.
Μια για τη θάλασσα, μια για τα βουνά της και μια για τους
ανθρώπους της».

Οπωσδήποτε στάση στο Διρό . Κατεβαίνοντας πιο νότια, έφτασα στα σπήλαια του Διρού και γέμισα παιδικές αναμνήσεις από κάτι οικογενειακές εκδρομές στη δεκαετία του ’80, τότε που ταξιδεύαμε 7 άτομα με ένα καφέ Opel Ascona. Πρόκειται για λιμναίο σπήλαιο, από τα ομορφότερα διεθνώς, που εξερευνήθηκε το 1949 και αποτελείται από τρία επιμέρους σπήλαια. Η περιήγηση στο σπήλαιο προσφέρει στιγμές δέους και θαυμασμού με ανοιχτό το στόμα, μπροστά στη μεγαλοπρέπεια της φυσικής ομορφιάς και σε σταλαγμίτες και σταλακτίτες ηλικίας πολλών εκατομμυρίων ετών. Κάντε βαρκάδα στο Μεγάλο Ωκεανό, περάστε από τη Γέφυρα των Στεναγμών, το Ανάκτορο του Ποσειδώνος, τα Λευκά και Ροζ Διαμερίσματα και θαυμάστε την τέχνη της φύσης και του χρόνου. Πιο κάτω θα συναντήσετε το Πόρτο Κάγιο. Είναι ένα πολύ ωραίο φυσικό λιμάνι με πεντακάθαρα νερά, που τα καλοκαίρια κατακλύζεται από ιστιοφόρα Ελλήνων και αλλοδαπών επισκεπτών. Καθίστε για φαγητό στον Ιππόκαμπο, απολαμβάνοντας την άγρια ομορφιά του τοπίου και την πεντακάθαρη θάλασσα. Φρέσκα ψάρια από το δικό τους καΐκι, σπιτικά μαγειρευτά και σπεσιαλιτέ, ένα πιλαφοειδές ριζότο με σύγκλινο. Ανηφορίζοντας προς τη Βάθια, θα πέσετε στον πλέον καλοδιατηρημένο οικισμό της περιοχής, με τα πυργόσπιτά του να αγναντεύουν τη θάλασσα.

Μανιάτικες… μπουκίτσες. Φημισμένος για τα ολόφρεσκα ψάρια και τους ειδικούς τρόπους ψησίματος είναι ο Τάκης στο Λιμένι. Εκεί λοιπόν τα ψάρια πλένονται και καθαρίζονται από τα εντόσθια στη θάλασσα, στη συνέχεια καλύπτονται, όπως είναι με τα λέπια, με μια κρούστα από χοντρό θαλασσινό αλάτι και ψήνονται ολόκληρα. Το αλάτι κάνει πολύ σκληρή κρούστα, που σπάει με σφυράκι, κρατάει όλα τα λέπια και αφήνει ελεύθερη για απόλαυση τη ζουμερή λευκή σάρκα με όλους τους χυμούς. Στην Καρδαμύλη της Μεσσηνιακής Μάνης, από τις πιο γνωστές ταβέρνες είναι αυτή της Λέλας. Το μενού λιτό και τα πιάτα απόλυτα νόστιμα, με νοσταλγική αίσθηση και αύρα «σπιτικού». Τουρλού, μπριάμ, φασολάκια, μουσακάς με και χωρίς κιμά, υπέροχο ριγανάτο χοιρινό κατσαρόλας που διαλύεται στο στόμα και κοκκινιστό κοτόπουλο με πλούσια κανελάτη σάλτσα. Ο ξενώνας Ελιές φιλοξενεί ένα εξαιρετικό μεσογειακό εστιατόριο με απλό παραδοσιακό μενού που κρατάει πολύ ψηλά τον πήχη της ποιότητας, χρησιμοποιώντας αποκλειστικά τις καλύτερες πρώτες ύλες της περιοχής.

 

Βαρκάδα στον… Άδη. Στην άκρη της μανιάτικης χερσονήσου βρίσκεται το Ακρωτήριο Ταίναρο, το νοτιότερο άκρο της ηπειρωτικής Ευρώπης. Το άγριο, σχεδόν απόκοσμο τοπίο του σε κάνει να νιώθεις δέος. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που οι Αρχαίοι Έλληνες ταύτισαν το Ταίναρο με την είσοδο του Κάτω Κόσμου. Μάλιστα, από το χωριό Κότρωνας μπορείτε να πάρετε καϊκάκι και να επισκεφθείτε τη σπηλιά του Άδη που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από το λιμάνι του χωριού. Βαρκάρης δεν θα είναι προφανώς ο… Χάρος, μιας και όλοι ξέρουν ότι αυτός τραβάει το δικό του κουπί στον ποταμό Αχέροντα. Τέλος, τον τίτλο της νοτιότερης ταβέρνας στην ηπειρωτική Ευρώπη κατέχει δικαιωματικά το Άκρον Ταίναρο, στο οποίο θα δοκιμάσετε αυθεντική μανιάτικη κουζίνα με παραδοσιακές συνταγές. Ολόφρεσκα θαλασσινά, αστακούς και ψάρια ημέρας, αλλά και εποχικές σπεσιαλιτέ. Δοκιμάσετε τσίχλες, μπεκάτσες και ορτύκια παστά βρασμένα με λάδι και πορτοκάλι, αλλά και τα τσιγαρισμένα με τον παραδοσιακό πασπαλά, δηλαδή το καβουρδισμένο αλεύρι στην κατσαρόλα, που δίνει ξεχωριστή γεύση στο κυνήγι.

Info

* Αδούλωτη Μάνη: Αρεόπολη, Τ/ 27330-53670
* Το Ψωμί της Μηλιάς: Παλιά Αρεόπολη, Κάτω Πλατεία 17 Μαρτίου, Τ/ 27330-51226
* Τάκης: Λιμένι, Αρεόπολη, Τ/ 27330-51327
* Κρεοπωλείο το Φασκόμηλο: Αρεόπολη Λακωνίας, Τ/ 27330-51449
* Της Λέλας: Καρδαμύλη, Τ/ 27210-73541
* Ελιές: Καρδαμύλη Μεσσηνίας, Τ/ 27210-73021
* Ιππόκαμπος: Πόρτο Κάγιο Λακωνίας, Τ/ 27330-51851
* Το Άκρον Ταίναρο: Περιοχή Σέρνες Λακωνίας, Τ/ 27330-53064