Τα τελευταία χρόνια κάποιος που παρακολουθεί από κοντά τα διατροφικά δρώμενα και τους ειδικούς θα έχει παρατηρήσει ότι λείπει από το λεξιλόγιο των ειδικών η λέξη ‘απαγορεύεται’. Κάποιος περισσότερο ειδικός από τον απλό καταναλωτή και λιγότερο ειδικός από τον πραγματικό ειδικό θα έλεγε ότι όλα πρέπει να καταναλώνονται, αλλά με μέτρο.
Τα τελευταία χρόνια κάποιος που παρακολουθεί από κοντά τα διατροφικά δρώμενα και τους ειδικούς θα έχει παρατηρήσει ότι λείπει από το λεξιλόγιο των ειδικών η λέξη ‘απαγορεύεται’. Κάποιος περισσότερο ειδικός από τον απλό καταναλωτή και λιγότερο ειδικός από τον πραγματικό ειδικό θα έλεγε ότι όλα πρέπει να καταναλώνονται, αλλά με μέτρο.
ΠΗΓΗ: www.iatronet.gr • του Αναστάσιου Παπαλαζάρου (Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, PhD)
Ο αυθεντικά ειδικός θα πρόσθετε ότι δεν υπάρχει πιο επικίνδυνη σύσταση από το ‘απαγορεύεται να φας…’ και ότι αυτή η σύσταση είναι ένας σίγουρος τρόπος για να σε οδηγήσει στο να το υπερκαταναλώσεις και επακόλουθα στην παχυσαρκία.
Είμαι σίγουρος ότι αυτή η εισαγωγή θα μου πρόσθεσε αρκετούς νέους φίλους, όμως ας είμαστε λίγο προσεκτικοί. Το γεγονός ότι επιτρέπεται να τρώμε λίγο από όλα δεν πρέπει να παρερμηνευθεί ενόψει της επικαιρότητας λόγω εορτών.
Τα γλυκά δεν παχαίνουν αν καταναλώνονται με μέτρο και βέβαια αν περιοριστούμε σε μικρή ποσότητα και όχι σε μικρό ταψί.
Κάθε χρόνο, έτσι και φέτος τα μελομακάρονα και οι κουραμπιέδες θα στολίσουν το εορταστικό μας τραπέζι. Το σήμα κατατεθέν των Χριστουγέννων, μεταξύ των άλλων, είναι και αυτά τα δύο παραδοσιακά γλυκίσματα.
Ξέρετε τώρα τα Χριστούγεννα η μητέρα μου κάνει κάτι κουραμπιέδες μοναδικούς. Θα τους προσαρμόσουμε στο διαιτολόγιό μας, έτσι δεν είναι;’ ή ‘Να κάνουμε κάτι αυστηρό πριν τις γιορτές για να φάμε άφοβα τα μελομακάρονά μας, τις γιορτές’ ή κάτι πιο προχωρημένο ‘δεν ξέρω τι θα κάνεις, αλλά εγώ τα Χριστούγεννα θα φάω’ είναι μερικές από τις προτροπές που ακούμε εμείς οι διαιτολόγοι προεόρτια.
Και βέβαια, αυτοί που βρίσκονται σε μια προσπάθεια απώλειας βάρους γίνονται οι καλύτεροι μάρτυρες (ο όρος με τη δίσημη έννοιά του) της εορταστικής υπερκατανάλωσης γλυκισμάτων.
Ας τονίσουμε σε αυτό το σημείο κάτι. Το γλυκό δεν απαγορεύεται από κανένα διαιτολόγιο, αντίθετα και ειδικά σε άτομα που έχουν εθισμό προς το γλυκό, αυτό επιβάλλεται, αρκεί να είναι προσαρμοσμένο σε ένα σωστά σχεδιασμένο διαιτολόγιο.
Έτσι, προτροπές ‘ειδικών’ του τύπου ‘μην φάτε πάνω από 2-3 γλυκά σε όλη την περίοδο των εορτών’ μάλλον αγγίζουν τα όρια του ανέφικτου και προτρέπουν τον διαιτόμενο να κρατήσει την πραγματικότητα στο χώρο του ανομολόγητου. Κλονίζεται έτσι η σχέση διαιτολόγου-διαιτόμενου και η προσπάθεια για απώλεια βάρους αποκτά μειονεκτήματα.
Στο δίλημμα, τώρα, μελομακάρονα ή κουραμπιέ, σημειώνουμε 1.
Όσον αφορά τη θερμιδική τους αξία και τα δύο γλυκίσματα έχουν περίπου τις ίδιες θερμίδες -και το πιο σημαντικό ίσως -και τα δύο προσφέρουν περίπου τον ίδιο βαθμό γευστικής ικανοποίησης.
Αν και η ενέργειά τους εξαρτάται από τον τρόπο παρασκευής τους και διαφοροποιείται αρκετά ανάλογα με τη συνταγή, γενικά θα πούμε ότι αποδίδουν 150 θερμίδες έκαστο.
Αυτό όμως που ισχυροποιεί τη θρεπτική αξία του μελομακάρονου είναι το ελαιόλαδο, τα καρύδια και το μέλι, συγκριτικά με το βούτυρο και τη ζάχαρη του κουραμπιέ.
Το ελαιόλαδο αποτελεί πολύ καλή πηγή αντιοξειδωτικών βιταμινών (κυρίως Ε) και μονοακόρεστων λιπαρών και τα καρύδια προσφέρουν απαραίτητα πολυακόρεστα λιπαρά καθώς και βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Τα λιπαρά του μελομακάρονου, με άλλα λόγια, είναι ωφέλιμα, καθώς πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει την καρδιοπροστατευτική τους δράση.
Αντίθετα, το βούτυρο είναι πλούσιο σε κορεσμένα λίπη και μεγάλη κατανάλωσή του έχει σχετισθεί με διάφορα προβλήματα υγείας.
Η περιεκτικότητά τους σε λιπαρά ορίζει, κατά προσέγγιση βέβαια, και το πόσο νόστιμα είναι. Έτσι και οι δύο ‘αντίπαλοι’ προσφέρουν την ίδια περίπου ηδονική απόλαυση, καθώς έχουν περίπου τα ίδια λιπαρά, αλλά με διατροφική ανωτερότητα του μελομακάρονου εξ ’αιτίας της περιεκτικότητάς του σε ελαιόλαδο.
Επίσης, το μέλι με τα καρύδια του μελομακάρονου μας προσδίδουν μεγάλες ποσότητες βιταμινών Β, που σχετίζονται με την καλή λειτουργία του νευρικού μας συστήματος συμβάλλοντας παράλληλα στην καλή ρύθμιση των μεταβολικών μας εργασιών (οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β αποτελούν απαραίτητα συνένζυμα στο ενδιάμεσα μεταβολισμό τόσο των υδατανθράκων, όσο και των λιπών και των πρωτεϊνών).
Παραλλαγές στη συνταγή του μελομακάρονου περιλαμβάνουν ξύσμα πορτοκαλιού, κανέλλα, γαρύφαλλο, χυμό πορτοκάλι κ.α, ενώ αυτή του κουραμπιέ ξηρούς καρπούς (κυρίως αμύγδαλο). Η κανέλλα αποτελεί ένα εξαίρετο μπαχαρικό, πλούσιο σε αιθέρια έλαια (στα οποία οφείλει και τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά της) με ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία.
Μάλιστα, η κανέλλα περιέχει και μικρή ποσότητα σιδήρου, η οποία μάλιστα έχει και μεγάλη βιοδιαθεσιμότητα, ειδικά όταν συνδυάζεται με τη βιταμίνη C του ξύσματος πορτοκαλιού ή του χυμού πορτοκάλι.
Όμως, και τα αμύγδαλα του κουραμπιέ αυξάνουν τη θρεπτική τους αξία, καθώς είναι πλούσια σε απαραίτητα πολυακόρεστα λιπαρά και βιταμίνες, αυξάνοντας ταυτόχρονα όμως και τη θερμιδική τους αξία. Βέβαια δεν θα πρέπει να αποκλείσουμε την ιδιαιτερότητα του καθενός, γεγονός που σημαίνει ότι σε κάποιον μπορεί να αρέσουν και να ικανοποιείται γευστικά πολύ περισσότερο από τον κουραμπιέ από ότι με το μελομακάρονο.
Αυτός δεν χρειάζεται να αλλάξει τη συνήθειά του. Διότι, θα πρέπει να τονίσουμε, είναι ότι επειδή αυτά καταναλώνονται σε μικρή ποσότητα δεν κάνουν και τόσο μεγάλη διαφορά στην κατανάλωσή τους.
Συμπερασματικά, το μελομακάρονο υπερτερεί του κουραμπιέ, όχι όσον αφορά την ενεργειακή του αξία, αλλά κυρίως τη θρεπτική. Όμως, μέχρι πόσα μελομακάρονα και κουραμπιέδες μπορώ να τρώω καθημερινά και σε ποια χρονική στιγμή κατά τη διάρκεια της μέρας;
Ας ξεκινήσουμε την απάντηση με μία σημαντική υπενθύμιση: το πόσο θα παχύνουμε εξαρτάται κατά βάση από το ποσό της συνολικής ενέργειας που θα προσλάβουμε. Έτσι, αν θέλουμε να κλείσουμε το γεύμα μας με ένα μελομακάρονο ή κουραμπιέ ας φροντίσουμε να μη φάμε τόσο βαρύ κύριο γεύμα.
Αν, όμως, θέλουμε και δύο πιάτα γαλοπούλας γεμιστής να δοκιμάσουμε και τέσσερα κομμάτια σπιτικής σπανακόπιτας να τσιμπήσουμε και για να μην χαλάσουμε την παρέα να γευτούμε ότι άλλο υπάρχει στο τραπέζι, τότε είναι φυσικό ότι το γλυκό που θα φάμε θα μετατραπεί στο σώμα μας σε λίπος.
Την έννοια του μέτρου δεν θα πρέπει να την ξεχνούμε ακόμα κι αυτές τις μέρες.
Οι γιορτές έρχονται και τα χριστουγεννιάτικα γλυκίσματα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της διαφορετικότητας αυτής της περιόδου και συντονίζονται με την κουλτούρα των ημερών. Δεν ζούμε γιορτές αν δεν φάμε γλυκά.
Αυτή τη χρονιά, ας προσπαθήσουμε να κάνουμε μια μικρή αλλαγή, συμπεριφορόμενοι συνετά και όχι σαν να είμαστε αποκλεισμένοι σε ένα ξερονήσι για μήνες και μετά μας έριξαν σε ένα δωμάτιο με μελομακάρονα και κουραμπιέδες.
