Το λαϊκό αυτό έθιμο, που συνδέεται με μία από τις αρχαιότερες νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας το τηρούσαν σε πολλά σημεία της Ελλάδας με διάφορες παραλλαγές. Ζυμωτή, χάρτινη ή πάνινη; Εσείς ποια κυρά Σαρακοστή προτιμάτε;
Το λαϊκό αυτό έθιμο, που συνδέεται με μία από τις αρχαιότερες νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας το τηρούσαν σε πολλά σημεία της Ελλάδας με διάφορες παραλλαγές. Ζυμωτή, χάρτινη ή πάνινη; Εσείς ποια κυρά Σαρακοστή προτιμάτε;
Πηγη φωτογραφίας : odigos.gr
Με στόμα ανύπαρκτο μιας και νηστεύει, με τα χέρια σταυρωμένα, γιατί προσεύχεται, χωρίς αυτιά για να μην ακούει τα κουτσομπολιά της γειτονιάς και με τα εφτά της πόδια, να συμβολίζουν τις εφτά εβδομάδες της νηστείας, η καλόγρια κυρά Σαρακοστή συμβόλιζε το πνεύμα των ημερών πριν το Πάσχα. Με τα ποδαράκια της, που κόβονταν ένα κάθε Σάββατο μετρώντας εβδομάδες λειτουργούσε ως ένα χαριτωμένο αυτοσχέδιο ημερολόγιο για τους μεγάλους, αλλά κυρίως για τους λιλιπούτιους πιστούς των παλιότερων χρόνων.
Στις περισσότερες περιοχές η κυρά Σαρακοστή ήταν μια χάρτινη ζωγραφιά που τη σχεδίαζαν μικροί και μεγάλοι σε μια κόλλα χαρτί κόβοντας και ζωγραφίζοντας προσεκτικά τη φιγούρα της. Στη Χίο το τελευταίο ποδαράκι το έβαζαν μέσα σε ένα ξερό σύκο ή σε ένα καρύδι και όποιος το έβρισκε θεωρούνταν τυχερός. Σε άλλες περιοχές για την κυρά Σαρακοστή έφτιαχναν μια πάνινη κούκλα που τη γέμιζαν με πούπουλα. Μια διαφορετική και ξεχωριστή εκδοχή του εθίμου συναντάμε στον Πόντο όπου η κυρά Σαρακοστή μετονομάζεται σε «κουκουρά» και η χαρακτηριστική φιγούρα της αντικαθίσταται από μια ψημένη πατάτα ή ένα κρεμμύδι πάνω στο οποίο έβαζαν 7 φτερά κότας, το κρεμούσαν στο ταβάνι και κάθε βδομάδα έβγαζαν και ένα φτερό.
Αλλού πάλι την κυρά Σαρακοστή την έφτιαχναν με ζυμάρι ανακατεύοντας αλεύρι, αλάτι και νερό και τη διακοσμούσαν με διάφορα μπαχάρια. Η ζυμαρένια εκδοχή δεν τρωγόταν μόνο στολιζόταν περιμένοντας κι αυτή τα Σάββατα που θα της έκοβαν το ποδαράκι. Από εκεί μας έχει μείνει και το ποιηματάκι που απήγγειλαν τα μικρά παιδιά που διασκέδαζαν ιδιαίτερα με αυτό το έθιμο μιας και ήταν μια καλή ευκαιρία για να μπουν μέσα στην κουζίνα και να δημιουργήσουν και κυρίως γιατί είχαν ένα λόγο για να περιμένουν και να κάνουν υπομονή μέχρι το Πάσχα.
Την Κυρά-Σαρακοστή,
που είναι έθιμο παλιό
οι γιαγιάδες μας τη φτιάχνουν
με αλεύρι και νερό.
Για στολίδι την φορούσαν
στο κεφάλι της σταυρό
και το στόμα της ξεχνούσαν
γιατί νήστευε καιρό.
Και μετρούσανε τις μέρες
με τα πόδια της τα επτά
κόβαν ένα τη βδομάδα
μέχρι να ‘ρθει η πασχαλιά.
Μια συνηθισμένη συνταγή για το ζυμάρι για όσους θέλουν να αναβιώσουν το έθιμο είναι η εξής: Σε ένα λεκανάκι ανακατεύετε 3 φλιτζάνια αλεύρι με 1 φλιτζάνι αλάτι και 1 φλιτζάνι νερό, πλάθετε το ζυμαράκι στο σχήμα της κυρά Σαρακοστής και το ψήνετε για περίπου 30’.
