Όταν η μεγάλη φυσιογνωμία της Φρίντα Κάλο γίνεται ωραιότατα (ή όχι και τόσο ωραία) η βασική πρώτη ύλη για μια τεκίλα. “Πάθος για ζωή” ή “Πάθος για πωλήσεις”;
Οι μη Δυτικοευρωπαίοι ή Αμερικανοί καλλιτέχνες, που αντιπροσωπεύουν τους αδικημένους λαούς των χωρών τους και που μέχρι τη δεκαετία του ’70, θεωρούνταν εν πολλοίς άτεχνοι, βλέπουν τα τελευταία χρόνια την αξία τους να αναγνωρίζεται.
Από τις αρχές του ’80, μετά την εκ νέου ανακάλυψη της Φρίντα Κάλο (η πρώτη έγινε τη δεκαετία του ’30 από τον Αντρέ Μπρετόν που την έχρισε σουρεαλίστρια) από θεωρητικούς της τέχνης και φεμινίστριες όπως ο Peter Wollen και η Laura Mulvey, η Κάλο προβάλλεται εκτενώς είτε στην υψηλή τέχνη (έκθεση στην Tate Modern το 2005) είτε στην τέχνη για ευρεία κατανάλωση (η ταινία Frida της Julie Taymor του 2002) και είναι πια τόσο αναγνωρίσιμη όσο ο Βαν Γκογκ και ο Νταλί.
Οι απόγονοι της Κάλο, εκμεταλλευόμενοι τη μόδα αυτή, εμπορεύονται προϊόντα με την επωνυμία της. Το 2005, η Εταιρεία Φρίντα Κάλο (Frida Kahlo Corporation) που ανήκει στην ανιψιά της ζωγράφου, Isolda, κυκλοφόρησε τη Frida Kahlo Tequila. Κάθε μπουκάλι έχει ετικέτα με τη φωτογραφία της Κάλο, ενώ το διαφημιστικό κόνσεπτ με το οποίο προωθείται είναι κάτι όχι πιο πρωτότυπο από το «Πάθος για τη ζωή. Τι θα μπορούσε να είναι πιο μεξικάνικο από μια τεκίλα και τη Φρίντα Κάλο;». Η εταιρεία έχει επίσης κυκλοφορήσει ρούχα και κοσμήματα με το όνομα της «πολυαγαπημένης θείας», αλλά και μια κούκλα με τη μορφή της (που θυμίζει τα θρίλερ όπου η κούκλα στο τέλος σκοτώνει τον εγγαστρίμυθο ιδιοκτήτη της).
Στην ιστοσελίδα της εταιρείας, η «αποστολή» της περιγράφεται σε μια πρόταση που δεν βγάζει νόημα, πέραν του προφανούς, και στην οποία μπλέκονται φράσεις όπως: «διεθνείς εταιρείες», «στάνταρντ ποιότητας» και «η αληθινή ουσία και το πάθος της Φρίντα Κάλο». Η λέξη «πάθος» επαναλαμβάνεται τόσο πολλές φορές ώστε γίνεται κοινότοπη. Μόνο που η σημασία της λέξης στην περίπτωση της ζωγράφου παραπέμπει όχι μόνο στο «παθιάζομαι» αλλά και στο «πάσχω», την κατάσταση που χαρακτήρισε τα περισσότερα από τα 47 χρόνια της ζωής της.
Η τεχνοκριτικός Raquel Tibοl, που έζησε κοντά στη ζωγράφο τον τελευταίο χρόνο της ζωής της, είπε ότι η Κάλο έπινε ένα μπουκάλι τεκίλα την ημέρα για να αντέξει τον σωματικό πόνο που της άφησε το πολύ σοβαρό ατύχημα που υπέστη όταν ήταν μικρή, αλλά και τον ψυχικό πόνο που της προκαλούσε ο σύζυγός της, ο ζωγράφος Diego Rivera. Στις συνθήκες αυτές, το αλκοόλ της είχε γίνει πάθος, μια συνήθεια δηλαδή που ήταν πολύ δύσκολο να καταπολεμηθεί, και δεν υπάρχει τίποτα ρομαντικό σ’ αυτό. Η ίδια έγραψε κάποτε σε έναν φίλο της: «Έπινα γιατί ήθελα να πνίξω τις λύπες μου, αλλά τώρα οι αναθεματισμένες έμαθαν κολύμπι».
Η εγγονή της Κάλο και εμπορική διευθύντρια της εταιρείας, Mara de Anda, είπε: «Φροντίζουμε την εικόνα της Φρίντα. Το κάνουμε για το Μεξικό, για τον πολιτισμό, έτσι ώστε οι άνθρωποι να μάθουν περισσότερα για τις παραδόσεις μας». Ένα παράδειγμα διάδοσης του μεξικάνικου πολιτισμού από την εταιρεία είναι το πάρτι προώθησης της τεκίλας που έγινε στο Λος Άντζελες το Νοέμβριο του 2005, με ξανθά, μαυρισμένα στον καλιφορνέζικο ήλιο «Frida Kahlo girls» ντυμένα –αλλά όχι τόσο ώστε να κρύβονται οι κοιλιακοί– σαν φτηνή απομίμηση της ζωγράφου σε καρναβάλι έμπνευσης Ντέιβιντ Λιντς. Τα απλώς φανταχτερά –ούτε καν φολκλορικά– αυτά ρούχα δεν έχουν καμία σχέση με τα κεντημένα στο χέρι ινδιάνικα φορέματα και τα προ-κολομβιανά κοσμήματα που κάλυπταν τα σημάδια στο σώμα της Κάλο και συγχρόνως την εξύψωναν σε σύμβολο των ξεχασμένων πολιτισμών των λαών που ζούσαν στο Μεξικό πριν την ισπανική κατοχή, των «πραγματικών» Αμερικανών. Η Gringolandia, όπως έλεγε επιτιμητικά τις ΗΠΑ, φαίνεται να παίρνει την εκδίκησή της.
Η Φρίντα Κάλο μετέτρεψε τον πόνο της σε μορφή τέχνης. Στους απογόνους της ταιριάζει η περιγραφή που ο Μπρετόν έδωσε για τον Νταλί: «avida dollars» (άπληστος για δολάρια), αναγραμματίζοντας το όνομά του. Τουλάχιστον όμως ο Νταλί είχε το αναντίρρητο δικαίωμα να εμπορεύεται ο ίδιος την υπογραφή του. Εξάλλου, ο αναγραμματισμός του ονόματος της Φρίντα Κάλο είναι «hail of dark» (καταιγισμός από σκοτάδι), καμία σχέση με χρήματα, δηλαδή.
