Με μέλι, καρύδια και κανελογαρίφαλα έστηναν στο παρελθόν το γλυκό χριστουγεννιάτικο σκηνικό των νοικοκυριών και γι’ αυτό ο μπακλαβάς υπήρξε για αρκετά μέρη της Ελλάδας κατεξοχήν γιορτινή παρασκευή.
Το σιροπιαστό γλύκισμα με τις πολλές στρώσεις φύλλου και την ανατολίτικη καταγωγή, που διαδόθηκε και αγαπήθηκε σε όλα τα Βαλκάνια, αλλά και τη Β. Αφρική, θεωρείται από τα πλέον παραδοσιακά της χώρας. Φτιαχνόταν (πριν την έλευση των κουραμπιέδων και τη διάδοση των μελομακάρονων) μαζί με τις δίπλες ως γιορτινό γλυκό, με αρκετές παραλλαγές από τόπο σε τόπο, αλλά πάντα με το εκμαυλιστικό μπλέξιμο της ζύμης με τους καρπούς και το σιρόπι.
«Κλασικός» τούρκικος μπακλαβάς, που μάλιστα κατοχυρώθηκε πριν αρκετά χρόνια ως ΠΟΠ, θεωρείται αυτός με το κελυφωτό φιστίκι από την πόλη Gaziantep. Ξακουστός ελληνικός είναι ο μπακλαβάς των Ιωαννίνων.
Είτε με καρύδια -που είναι επικρατέστερο- είτε με αμύγδαλα κάθε σπίτι και στη Ρούμελη τις γιορτές είχε τον μπακλαβά του. Οι νοικοκυρές συναγωνίζονταν η μια την άλλη για το ύψος που θα έφτανε το γλυκό τους, το μέγεθος του ταψιού που θα χρησιμοποιούσαν, ενώ τις προηγούμενες ημέρες το ξενύχτι ήταν δεδομένο για να ανοίξουν τα χειροποίητα «φύλλα». «Μπακλαβού» δηλαδή μπακλαβά με λευκό αμύγδαλο και πολλές στρώσεις, ψηλότερος δηλαδή από το γνωστό, έχει το χριστουγεννιάτικο παραδοσιακό εδεσματολόγιο της Λέσβου.
Στον μπακλαβά εκτός από καρύδια, αμύγδαλα, φουντούκια και φιστίκια μπορούν να προστεθούν ξερά φρούτα και σοκολάτα για όσους δυσκολεύονται να αποφασίσουν αν θέλουν σιροπιαστό ή σοκολατένιο γλύκισμα. Μπακλαβάς μπορεί να φτιαχτεί τόσο με ελαιόλαδο όσο και με βούτυρο. Ως φύλλο, εκτός από το παραδοσιακό χειροποίητο, χρησιμοποιείται το ειδικό φύλλο για γλυκά Ανατολής ή το φύλλο κρούστας.
Αν σας άνοιξε η όρεξη για σπιτικό μπακλαβά, ακολουθούν η παραδοσιακή συνταγή και οι παραλλαγές.