ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΑ | Το στόρι και η συνταγή για γαλλική βασιλόπιτα, μια αμυγδαλόπιτα με σφολιάτα, που ονομάζεται «galette de rois» (γκαλέτ ντε ρουά) δηλαδή Πίτα των Βασιλιάδων ή Των Τριών Μάγων.
Οι Γάλλοι σερβίρουν τη δική τους εκδοχή της βασιλόπιτας από τον 14ο αιώνα. Πρόκειται για τη «galette de rois» (γκαλέτ ντε ρουά), μια λαχταριστή πίτα με σφολιάτα και κρέμα αμυγδάλου, το κόψιμο της οποίας σηματοδοτεί τη λήξη της εορταστικής περιόδου των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, αφού σερβίρεται στις 6 Ιανουαρίου (τη 12η ημέρα των Χριστουγέννων) για να εορταστούν τα Θεοφάνεια (Epiphany). Ωστόσο, οι Γάλλοι σήμερα -ανεξαρτήτως θρησκευτικών πεποιθήσεων- την προμηθεύονται όλο τον Ιανουάριο προκειμένου με αυτό τον τρόπο να γιορτάσουν …νόστιμα τον ερχομό του νέου έτους με την οικογένεια και τους φίλους τους.
Το έθιμο έχει πολύ παλιές ρίζες, αλλά για τους Χριστιανούς, η ονομασία της παραπέμπει στους Τρεις Μάγους. Οι Τρεις Μάγοι, αποκαλούμενοι και «Τρεις Βασιλείς» ή «Τρεις Σοφοί», αναφέρονται στο Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον και στη χριστιανική παράδοση ως διακεκριμένοι ξένοι που επισκέφθηκαν τον Ιησού Χριστό μετά τη γέννησή του, προσφέροντάς του ως δώρα χρυσό, λιβάνι και σμύρνα. Αποτελούν συνήθεις μορφές του εορτασμού των Χριστουγέννων και σημαντικό στοιχείο της γιορτινής παράδοσης.
Το «φλουρί» στην «galette de rois», που παλαιότερα ήταν κουκί ή ξερό φασόλι, τα τελευταία χρόνια έχει αντικατασταθεί από περίτεχνες πορσελάνινες φιγούρες, που ενίοτε παίρνουν και θεματικό ή επετειακό χαρακτήρα, ανέφερε μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού – Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων «Πρακτορείο 104,9 FM» η υπεύθυνη των υπηρεσιών Πολιτισμού του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης, Μαριάνθη Πάσχου.
Η χρήση των αγαλματιδίων παραπέμπει στους Ρωμαίους, που χρησιμοποιούσαν την ίδια μέθοδο για να εκλέξουν το βασιλιά των Σατουρνάλιων (προς τιμήν του Κρόνου). Η Εκκλησία αγωνίστηκε για χρόνια κατά αυτού του παγανιστικού εθίμου, έως ότου το κουκί αντικαταστάθηκε από αγαλματίδιο που παρίστανε το Θείο Βρέφος, που το αναζητούσαν οι μάγοι βασιλείς. Τα πρώτα φλουριά από πορσελάνη εμφανίστηκαν στο τέλος του 18ου αιώνα και επικράτησαν πλήρως από το 1870 και μετά.
Πορσελάνινες φιγούρες-φλουριά από της συλλογή της υπεύθυνης των υπηρεσιών Πολιτισμού του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης, Μαριάνθης Πάσχου
«Μια χρονιά είχαν βγει φιγούρες εμπνευσμένες από τον Αστερίξ και σχηματίζονταν ουρές από ανθρώπους που ήθελαν να αποκτήσουν μια galette de rois με τη φιγούρα του, ενώ αρκετοί είναι αυτοί που κάνουν συλλογή», εξηγεί η κ. Πάσχου, η οποία έχει τη δική της συλλογή από όμορφες, μικρές πορσελάνινες φιγούρες που αναπαριστούν την Παναγία, τους μάγους με τα δώρα και τις μορφές διαφόρων ζώων.
Γα όσους θέλουν να πάρουν μια γεύση από γαλλική βασιλόπιτα, δηλαδή μιας νόστιμης αμυγδαλόπιτας με σφολιάτα, η κ. Πάσχου «αποκαλύπτει» τη συνταγή της «galette de rois»
Υλικά: 2 φύλλα σφολιάτας, 125 γραμμάρια ζάχαρη, 60 γραμμάρια βούτυρο μαλακό, 2 αυγά, 150 γραμμάρια αμύγδαλο σε σκόνη, 1 κλωναράκι βανίλιας, 1 αυγό για την επάλειψη των φύλλων και μία πρέζα αλάτι
Εκτέλεση: Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 180 βαθμούς Κελσίου. Χτυπάμε το βούτυρο με τη ζάχαρη και στη συνέχεια προσθέτουμε τη σκόνη αμυγδάλου. Χαράσσουμε κάθετα στη μέση το κλωνάρι βανίλιας, ξύνουμε τους σπόρους από το εσωτερικό του και τους βάζουμε στο μείγμα. Προσθέτουμε 2 αβγά και το ρούμι (σ.σ. σε περίπτωση που δεν έχουμε ρούμι, μπορούμε να βάλουμε αμαρέτο). Βάζουμε το ένα φύλλο, προσθέτουμε την κρέμα αμυγδάλου, αφήνοντας περιθώριο 2 εκατοστών ζύμης γύρω από το ταψί, που την «περνάμε» ελαφρά με ένα υγρό πινέλο. Μέσα στην κρέμα βάζουμε την πορσελάνινη φιγούρα και σκεπάζουμε με το δεύτερο φύλλο (λίγο μεγαλύτερο από το πρώτο), το οποίο «κλείνουμε» γύρω γύρω. Αλείφουμε το πάνω φύλλο με ένα χτυπημένο αβγό, στο οποίο έχουμε ρίξει μια πρέζα αλάτι. Τοποθετούμε τη «galette de rois» στο ψυγείο για 30 λεπτά, στη συνέχεια τη βγάζουμε και κάνουμε διάφορα σχέδια προτού περάσουμε μια δεύτερη επάλειψη με αβγό. Ψήνουμε στους 180 βαθμούς για 40 λεπτά (λίγο περισσότερο εάν το ταψί είναι μεγάλο ή αν η ζύμη είναι σπιτική)
Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 2020.
