PLANET FOOD | ΗΠΑ. Μια μάλλον ασυνήθιστη ερώτηση, με σοβαρές όμως προεκτάσεις για την αμερικανική κοινωνία, συζητάει σήμερα το Ανώτατο Δικαστήριο στην Ουάσινγκτον.
Αποτελεί μια γαμήλια τούρτα μορφή καλλιτεχνικής έκφρασης και μπορεί κανείς να την αρνηθεί για θρησκευτικούς λόγους σ’ ένα ζευγάρι ομοφυλοφίλων; Ασυνήθιστα ερωτήματα απασχολούν σήμερα πολύ σοβαρά το Ανώτατο Δικαστήριο στην Ουάσινγκτον, καθώς τα διακυβεύματα για την αμερικανική κοινωνία είναι μεγάλα.
Στην υπόθεση της γαμήλιας τούρτας που δε φτιάχτηκε ποτέ, έρχονται αντιμέτωποι ένας ζαχαροπλάστης της Πολιτείας του Κολοράντο, ο Τζακ Φίλιπς, και δύο άνδρες που είναι σήμερα παντρεμένοι ο ένας με τον άλλον, ο Ντέιβ Μάλινς και ο Τσάρλι Κρεγκ. Η παντελώς αποτυχημένη εμπορική συναλλαγή μας πάει πίσω στις 19 Ιουλίου 2012. Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί τότε πως θα μιλούσαν γι’ αυτήν πέντε χρόνια αργότερα στην κορυφή της δικαστικής εξουσίας των Ηνωμένων Πολιτειών. Επικαλούμενος τη χριστιανική πίστη του, ο Τζακ Φίλιπς είχε αρνηθεί μέσα στο ζαχαροπλαστείο του, το «Masterpiece Cakeshop» που βρίσκεται σε προάστιο του Ντένβερ, «να πάρει παραγγελία που να προέρχεται από τους κυρίους Μάλινς και Κρέιγκ». Οι δύο σύζυγοι κατέθεσαν στη συνέχεια μήνυση βάσει ενός νόμου του Κολοράντο που απαγορεύει στα καταστήματα που συναλλάσσονται με κοινό να κάνουν οποιεσδήποτε διακρίσεις. Στη συνέχεια η υπόθεση πήρε αξιοσημείωτη έκταση και φορτίσθηκε έντονα πολιτικά και συναισθηματικά, καθώς αφορά αρχές αγαπητές στους Αμερικανούς: τη θρησκευτική ελευθερία, τη σεξουαλική ισότητα και την ελευθερία της έκφρασης που προστατεύεται από το πρώτο άρθρο του Συντάγματος των Ηνωμένων Πολιτειών.
Διχασμένη η αμερικανική κοινωνία. Σήμερα το πρωί, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, δεκάδες υποστηρικτές των δύο πλευρών διαδήλωναν ήρεμα μπροστά από το Ανώτατο Δικαστήριο. Τα πλακάτ υπέρ του ζαχαροπλάστη έγραφαν: «Αγαπώ την ελευθερία της έκφρασης» ή «Δικαιοσύνη για τον Τζακ». Οι υποστηρικτές των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων κατάγγελλαν από την πλευρά τους σεχταρισμό και διακρίσεις. «Είμαι καθολική και λεσβία», έγραφε στο πανό της μια διαδηλώτρια. Η Χάνα Μπολτς, μια 18χρονη μαθήτρια Λυκείου, πέρασε τη νύκτα της σ’ έναν υπνόσακο ελπίζοντας ότι θα μπορέσει να παρακολουθήσει την ακροαματική συνεδρίαση. «Συζητήσαμε για την υπόθεση αυτή μέσα στην τάξη. Αν ακούσω την ηθική μου, το ζευγάρι θα έπρεπε να μπορεί να πάρει την τούρτα του, αλλά αν ακούσω το Σύνταγμα, ο ζαχαροπλάστης έχει δικαίωμα να αρνηθεί επειδή πρόκειται για το ιδιωτικό εμπορικό κατάστημά του», έλεγε.
Τέχνη παρά τη θέληση του καλλιτέχνη; Οι συνήγοροι του ζαχαροπλάστη διαβεβαιώνουν πως η τούρτα αντιπροσωπεύει τον θεσμό του γάμου και είναι συνεπώς φορέας ενός μηνύματος, αντίθετα απ’ ό,τι ένα απλό κρουασάν. «Ο Τζακ εξυπηρετεί όλους όσοι περνούν την πόρτα του, όποια κι αν είναι η ιστορία τους και ο κύκλος τους. Όμως, όπως κάθε καλλιτέχνης, δεν μπορεί να εκφράζει οποιοδήποτε μήνυμα», εξηγεί στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Τζέρεμι Τεντέσκο, ένας συνήγορος του Φίλιπς. «Κάποιος που δημιουργεί μπλουζάκια και είναι άθεος, θα έπρεπε άραγε να υποχρεωθεί να φτιάξει T-shirt που να διακηρύσσουν: “Ο Θεός υπάρχει”; Ένας δημοκρατικός λογογράφος θα έπρεπε να υποχρεωθεί να γράψει μια ομιλία για έναν ρεπουμπλικανό πολιτικό, και το αντίθετο;», συνεχίζει ο δικηγόρος.
Ποια τέχνη; Στο στρατόπεδο των Ντέιβ Μάλινς και Τσάρλι Κρεγκ προσπερνούν τη συζήτηση περί της τούρτας ως συμβόλου και καταγγέλλουν διάκριση που βασίζεται στον σεξουαλικό προσανατολισμό. «Η υπόθεση αυτή δεν αφορά την καλλιτεχνική ελευθερία. Δεν ζητήσαμε ένα έργο τέχνης. Δεχθήκαμε μια άρνηση βασισμένη στο ποιοι είμαστε, ταπεινωθήκαμε δημοσίως επειδή είμαστε αυτοί που είμαστε», λέει στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Ντέιβ Μάλινς, ο οποίος έφθασε στην Ουάσινγκτον για τη δίκη μαζί με τον Τσάρλι Κρεγκ.
Τις τελευταίες εβδομάδες, στρατιές από δικηγόρους και λομπίστες έκαναν εκστρατεία υπέρ του ζευγαριού ή υπέρ του ζαχαροπλάστη. Ο Τζακ Φίλιπς υποστηρίζεται από μια εικοσαριά αμερικανικές Πολιτείες, δεκάδες μέλη του Κογκρέσου και από το σύνολο των συντηρητικών χριστιανικών οργανώσεων των ΗΠΑ. Όμως αυτή που έχει κυρίως κινητοποιηθεί υπέρ του είναι η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ, η οποία υποστηρίζει πως ο Φίλιπς δεν μπορεί να εξαναγκασθεί να χρησιμοποιήσει τα ταλέντα του παραβιάζοντας τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του.
Το ομοφυλόφιλο ζευγάρι υπερασπίζονται η Αμερικανική Ένωση Πολιτικών Ελευθεριών (ACLU) και πολυάριθμες οργανώσεις που έχουν πειστεί πως μια ήττα στο μέτωπο των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων θα ακολουθηθεί από άλλες οπισθοχωρήσεις στα δικαιώματα των πολιτών. «Η θρησκεία χρησιμοποιήθηκε στο παρελθόν για να επιχειρηθεί η υπεράσπιση της δουλείας, του φυλετικού διαχωρισμού, των διακρίσεων», διαβεβαιώνει η Ντάριελι Ροντρίγκες της δικηγορικής οργάνωσης Lawyers Committee for Civil Rights Under Law. Σύμφωνα με την ίδια, η υπόθεση Masterpiece Cakeshop μπορεί να συγκριθεί με μια υπόθεση που χρονολογείται από το 1968 και στην οποία ο ιδιοκτήτης μιας αλυσίδας εστιατορίων μπάρμπεκιου αρνούνταν να σερβίρει τους μαύρους λόγω των θρησκευτικών πεποιθήσεών του. Αν ο Τζακ Φίλιπς εξαιρεθεί στο όνομα της καλλιτεχνικής ελευθερίας του, προειδοποιεί η Ροντρίγκες, η εξαίρεση αυτή «θα έπρεπε να εφαρμοστεί και στα εμπορικά καταστήματα που δεν αφορούν τον γάμο: τα εστιατόρια, τους κομμωτές, τους κουρείς, τις μπουτίκ μόδας. Δεν θα τελείωνε ποτέ».
Μετά τη σημερινή ακροαματική συνεδρίαση, το Ανώτατο Δικαστήριο θα ανακοινώσει την απόφασή του μέχρι το τέλος Ιουνίου 2018.