ΚΥΠΡΟΣ | Το παλαιότερο ΠΟΠ προϊόν έχει ιστορία αιώνων και είναι τυλιγμένο με θρύλους από το πολύ μακρινό παρελθόν.
ΚΥΠΡΟΣ | Το παλαιότερο ΠΟΠ προϊόν έχει ιστορία αιώνων και είναι τυλιγμένο με θρύλους από το πολύ μακρινό παρελθόν.
Ήταν γνωστή πριν από χιλιάδες χρόνια, καθώς λέγεται πως όταν ο Ησίοδος περί το 735 π.Χ. περιγράφει πώς γινόταν το «Κύπριο Νάμα» από σταφύλια που εκτίθεντο στον ήλιο δεν εννοούσε κάτι άλλο από την Κουμανταρία.
Το γλυκό κρασί άλλαξε το όνομά του γύρω στα 1191 μ.Χ., όταν οι ιππότες του Αγ. Ιωάννου, αγόρασαν το νησί από τον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο και έκτισαν το κάστρο τους στο Κολόσσι κοντά στη Λεμεσό.
Τότε ήταν που οι ιππότες διέταξαν 
(commanded) τους χωρικούς της περιοχής να καλλιεργήσουν σταφύλι και να παράγουν «Κύπριο Νάμα», το οποίο έπρεπε να παραδίδεται στο φρουραρχείο (Grand Commanderie) του κάστρου. Από τις λέξεις «command» και «grand commanderie» προέκυψε το νέο όνομα του κυπριακού κρασιού με το οποίο θα το γνωρίζαμε ως τις μέρες μας: «Commandaria».
Παλιό οινοποιείο – μουσείο στη Λάνια. Τα παλιά χρόνια τα σταφύλια αφού αποξηραίνονταν στον ήλιο ρίχνονταν στο «τζιάθι»-πατητήρι. Εκεί τα πατούσαν και τα μάτσιζαν και τέλος τα πίεζαν σε ένα μηχανισμό, το «αδράχτι» για να πάρουν το χυμό. Στη συνέχεια έμπαιναν στα πιθάρια.
Ο θρύλος λέει ακόμη πως όταν ο σουλτάνος Σελίμ ο Β’ δοκίμασε την Κουμανταρία, διέταξε τους στρατηγούς του να πάρουν το νησί, γιατί «εκεί βρίσκεται ένας θησαυρός που μόνο ο βασιλεύς των βασιλέων αξίζει να έχει».
Ο γλυκός οίνος, που παραμένει μέχρι σήμερα το καμάρι του νησιού, κατέχει ένα ακόμη ρεκόρ: είναι το πιο παλιό ΠΟΠ προϊον, δηλαδή με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης.
Κρασί με το όνομα «Κουμανταρία» μπορεί να παραχθεί μόνο σε ορισμένα χωριά της επαρχίας Λεμεσού που βρίσκονται σε ημιορεινές ή ορεινές περιοχές, στην Πιτσιλιά, στις νότιες προσβάσεις του Τροόδου, σε μέσο υψόμετρο 1.000 περίπου μέτρων πάνω από την θάλασσα.
Τα κρασοχώρια που έχουν το πατροπαράδοτο προνόμιο της παραγωγής Κουμανταρίας είναι σύμφωνα με το agiosgeorgiossylikou.org: το Καλό Χωριό (Αγρού), η Ζωοπηγή, ο Άγιος Κωνσταντίνος Αγρού, ο Δωρός, το Μονάγρι, η Λάνια, ο Άγιος Γεώργιος Συλίκου, η Συλίκου, η Αψιού, η Γεράσα, ο Λουβαράς, το Καπηλειό και ο Άγιος Μάμας.
Σήμερα, η παραγόμενη Κουμανταρία εξάγεται στη Ρωσία σε ποσοστό 75%.
