Οι πολλαπλοί ρόλοι της βιταμίνης Β12 ή αλλιώς κοβαλαμίνης στην εύρυθμη λειτουργεία του ανθρώπινου οργανισμού. Από ποια ομάδα τροφίμων απουσιάζει εντελώς, ποιοι κινδυνεύουν από την έλλειψή της.
Η βιταμίνη Β12 ή αλλιώς κοβαλαμίνη είναι υδατοδιαλυτή βιταμίνη, ανήκει στο σύμπλεγμα των βιταμινών Β και συμμετέχει σε σημαντικές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού, σύμφωνα με τη διευθύντρια του Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής, Αστερία Σταματάκη.
Πού βοηθάει η βιταμίνη Β12. Όπως αναφέρεται σε ενημερωτικό της κείμενο της ειδικού για τον Οργανισμό Κεντρικών Αγορών και Αλιείας, η βιταμίνη Β12:
• παίζει σημαντικό ρόλο στο σχηματισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων
• συμβάλλει στην καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος
• παίρνει μέρος στην παραγωγή διαφόρων νευροδιαβιβαστών, όπως είναι η ντοπαμίνη και η σεροτονίνη, σημαντικές ουσίες που επηρεάζουν τη διάθεση, τον ύπνο και άλλες φυσιολογικές λειτουργίες
• απαιτείται για τη σύνθεση του DNA
Οι περισσότεροι υγιείς άνθρωποι στις ανεπτυγμένες χώρες λαμβάνουν αρκετή βιταμίνη Β12, κυρίως μέσω των ζωικών προϊόντων που καταναλώνουν αλλά και μέσω των τροφίμων που είναι εμπλουτισμένα με αυτή. Τι γίνεται όμως σε περίπτωση ανεπάρκειας για λόγους υγείας ή λάθος διατροφικών επιλογών;
«Η μειωμένη πρόσληψη της βιταμίνης Β12 μπορεί να προκαλέσει σοβαρή και μη αναστρέψιμη βλάβη, ειδικά στον εγκέφαλο και στο νευρικό σύστημα. Σε επίπεδα μόνο ελαφρώς χαμηλότερα από τα φυσιολογικά μπορεί να παρατηρηθεί, μεταξύ άλλων, μια σειρά από συμπτώματα όπως κόπωση, λήθαργος, κατάθλιψη, κακή μνήμη, δύσπνοια, πονοκέφαλοι και χλωμό δέρμα, ειδικά σε ηλικιωμένους (άνω των 60 ετών), οι οποίοι παράγουν λιγότερο γαστρικό οξύ στο στομάχι καθώς μεγαλώνουν, αυξάνοντας έτσι την πιθανότητα ανεπάρκειας Β12. Η έλλειψη βιταμίνης Β12 μπορεί επίσης να προκαλέσει συμπτώματα μανίας και ψύχωσης», αναφέρει από την πλευρά της η Ενδοκρινολόγος – Διαβητολόγος, Διευθύντρια Τμήματος Κλινικής Διαιτολογίας ΥΓΕΙΑ, Πολυξένη Κουτκιά – Μυλωνάκη. Ακόμη η έλλειψη βιταμίνης Β12 μπορεί να οδηγήσει σε αναιμία, απώλεια όρεξης, αδυναμία των μυών ή μουδιάσματα στα άκρα.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο από έλλειψη. Όσοι έχουν ατροφική γαστρίτιδα, υποφέρουν από παθήσεις του λεπτού εντέρου, όπως κοιλιοκάκη και νόσο του Crohn, έχουν αυτοάνοσα νοσήματα, όπως η νόσος του Graves, οι ηλικιωμένοι, και εκείνοι που ακολουθούν αυστηρή φυτοφαγική δίαιτα.
Ποια τρόφιμα περιέχουν βιταμίνη Β12. Οι τροφές ζωικής προέλευσης όπως το κόκκινο κρέας, το συκώτι, τα πουλερικά, τα ψάρια και τα θαλασσινά, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.
Ποια τρόφιμα δεν περιέχουν βιταμίνη Β12. Οι τροφές φυτικής προέλευσης εκτός κι αν πρόκειται για βιομηχανικά εμπλουτισμένα τρόφιμα, π.χ. εμπλουτισμένα δημητριακά πρωινού.
Τι κάνουμε αν διαπιστώνουμε ή ανησυχούμε λόγους να ανησυχούμε για έλλειψη Β12. Συμβουλευόμαστε το γιατρό μας, ο οποίος και θα κρίνει αν πρέπει να τροποποιήσουμε το διαιτολόγιό μας ή να πάρουμε το κατάλληλο συμπλήρωμα διατροφής.
