Γευστικές συνήθειες και μυστικά του μινωικού πολιτισμού μελετά και αναδεικνύει μια Αμερικανίδα αρχαιολόγος και κεραμίστρια, που εργάζεται στην Κρήτη. Πρόκειται για την Τζέρολιν Μόρισον κατασκευάστρια αντιγράφων μινωικών σκευών και παρασκευάστρια φαγητών της εποχής του 3000 π.Χ., που παρουσιάστηκαν σε εκδήλωση της Αμερικάνικης Γεωργικής Σχολής στη Θεσσαλονίκη.
Γευστικές συνήθειες και μυστικά του μινωικού πολιτισμού μελετά και αναδεικνύει μια Αμερικανίδα αρχαιολόγος και κεραμίστρια, που εργάζεται στην Κρήτη. Πρόκειται για την Τζέρολιν Μόρισον κατασκευάστρια αντιγράφων μινωικών σκευών και παρασκευάστρια φαγητών της εποχής του 3000 π.Χ., που παρουσιάστηκαν σε εκδήλωση της Αμερικάνικης Γεωργικής Σχολής στη Θεσσαλονίκη.
ΠΗΓΗ: ethnos.gr
Η Τζ. Μόρισον σπούδασε αρχαιολογία στο πανεπιστήμιο του Λέστερ και επέστρεψε στην Αμερική όπου έκανε μεταπτυχιακό και διδακτορικό, η ίδια ωστόσο θεωρεί «εξαιρετικό σχολείο» την παραμονή της στην Κρήτη και τη συνεργασία της με το Ινστιτούτο Μελέτης Προϊστορίας του Αιγαίου και της Αν. Κρήτης. Κατασκευάζει αντίγραφα μινωικών σκευών και παρασκευάζει φαγητά που έτρωγαν οι πρόγονοι των Κρητικών το 3000 π.Χ. και ακόμη παλιότερα. Δείγματα ενός τέτοιου… μενού παρουσίασε σε εκδήλωση που έγινε στο Κολλέγιο Περρωτής της Αμερικάνικης Γεωργικής Σχολής στη Θεσσαλονίκη το περασμένο σαββατοκύριακο. Οι παριστάμενοι δοκίμασαν φακές με κόλιανδρο και μέλι, σαλιγκάρια με δενδρολίβανο και φιλέτο μαύρου χοίρου με χαρουπόμελο. Ολα αυτά μαγειρεμένα σε πήλινες γάστρες, αλλά και σχάρες, αντίγραφα της μινωικής εποχής.
«Στη μινωική Κρήτη οι κάτοικοι του νησιού έβρισκαν την τροφή τους στη θάλασσα κι έτρωγαν ψάρια, πεταλίδες, σουπιές… Αλλά και το κρέας ήταν στην καθημερινή τους διατροφή, από ζώα που κυνηγούσαν όπως κατσίκια, πρόβατα, λαγούς, χοίρους, άγρια ελάφια», λέει η Αμερικανίδα ερευνήτρια.
Ανασκαφικό έργο και διατροφική έρευνα Από το 1997 που βρίσκεται στην Ελλάδα και βοηθά στο ανασκαφικό έργο των αρχαιολόγων της ΚΔ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, στον Μοχλό και στον Παπαδιόκαμπο, έχει ανασυνθέσει πλήθος κεραμικών σκευών της μινωικής εποχής, αλλά και αγγεία που χρησιμοποιούνταν στην κουζίνα για τη φύλαξη του λαδιού, του κρασιού, των σπόρων και των καρπών. «Οι ανασκαφές έφεραν επίσης στο φως όσπρια, όπως φακές και φάβα, δημητριακά, όπως ζέα και κριθάρι, φρούτα όπως σύκα και καρπούς όπως αμύγδαλα, ενώ υπάρχουν ίχνη από ελαιόλαδο και κρασί. Πιστεύω ότι η διατροφή στην Κρήτη πριν από 100 χρόνια έμοιαζε περισσότερο με αυτή της μινωικής εποχής, από ό,τι της σύγχρονης. Γι’ αυτό ευθυνόταν η έλλειψη ψυγείων, που ανάγκαζε τους κατοίκους του νησιού να χρησιμοποιούν διάφορες παραδοσιακές μορφές συντήρησης των τροφίμων. Επιπλέον οι μικρές καλλιέργειες λαχανικών διαμόρφωναν συνήθειες παρόμοιες με αυτές του μινωικού πολιτισμού», ανέφερε.
Η Τζ. Μόρισον αγαπάει την Κρήτη και τους Κρητικούς και θεωρείται… ειδική στις γευστικές τους συνήθειες. Η ίδια χαρακτηρίζει «συναρπαστική» τη μελέτη αυτή, για την οποία έχει αφοσιωθεί για χρόνια με προσήλωση σε τοιχογραφίες και αγγεία που απεικονίζουν σκηνές μαγειρικής και δείπνου.
Βλέποντας τις λεπτομέρειες, κατάφερε να αντιγράψει πολλά από αυτά τα σκεύη και σήμερα να τα χρησιμοποιεί σε βιωματικές γευστικές περιηγήσεις που δίνει ανά την Ελλάδα. «Χρησιμοποιούμε αντίγραφα από σκεύη εκείνης της εποχής, ακόμη και οι σχάρες και ο τρόπος που ανάβουμε φωτιά είναι αποτέλεσμα της μελέτης του μινωικού πολιτισμού», σημείωσε.
Για την αναπαράσταση ενός γεύματος βασίζεται στα ευρήματα των αρχαιολογικών ανασκαφών και στις δημοσιεύσεις των αρχαιολόγων. Οπως επισημαίνει, είναι σχετικά εύκολο να γνωρίζουν οι ειδικοί τι έτρωγαν και πώς το μαγείρευαν, αλλά πολύ δύσκολο να ανασυνθέσουν όλο το σκηνικό γύρω από το φαγητό και την οργάνωση του σπιτιού στον μινωικό πολιτισμό. Για παράδειγμα, όπως εξηγεί, υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι το φαγητό σερβιριζόταν σε συγκεκριμένο χώρο στο εσωτερικό ή στην ταράτσα, αλλά δεν είναι γνωστό πόσα διαφορετικά πιάτα υπήρχαν, τι ποσότητα έτρωγε ο καθένας, πόσα γεύματα γίνονταν στη διάρκεια της ημέρας. Για παράδειγμα, όπως εξηγεί, υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι το φαγητό σερβιριζόταν σε συγκεκριμένο χώρο στο εσωτερικό ή στην ταράτσα, αλλά δεν είναι γνωστό πόσα διαφορετικά πιάτα υπήρχαν, τι ποσότητα έτρωγε ο καθένας, πόσα γεύματα γίνονταν στη διάρκεια της ημέρας.
«Γουόκ», χύτρες και πλάθανα Οπως έχει αποκαλύψει η αρχαιολογική σκαπάνη, στον Παπαδιόκαμπο, οι αρχαίοι Κρητικοί χρησιμοποιούσαν πολύ τις χύτρες και τα πλάθανα, κάτι σαν μινωικά «γουόκ», ενώ στον Μοχλό μαγείρευαν κυρίως σε τριποδικές χύτρες, αλλά και σε πλάθανα. Οσο για τις συνταγές, η κ. Μόρισον λέει ότι «αποτελούν μια ερμηνεία των αρχαίων γεύσεων που βασίζεται στις λίστες τροφών, οι οποίες συγκεντρώθηκαν από την αρχαιοβοτανική έρευνα που έγινε σε διάφορες τοποθεσίες της Κρήτης κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών.
Αυτό το πείραμα αναπαραγωγής που εστιάζει στη μινωική κουζίνα προορίζεται να εξερευνήσει τον τρόπο με τον οποίο οι αρχαίοι έρχονταν σε επαφή με το κρητικό τοπίο για να βρουν πηλούς για τα μαγειρικά σκεύη και να συλλέξουν τροφές για μαγείρεμα». Η Αμερικανίδα αρχαιολόγος δεν κρύβει το όνειρό της, που είναι να στήσει μια μονάδα παραγωγής τέτοιων σκευών, κοντά σε κάποιον αρχαιολογικό χώρο της Σητείας για να δώσει δουλειά σε νέους κεραμίστες, τεχνίτες και σπουδαστές από όλη την Κρήτη.
ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ, ethnos.gr