Σχόλιο του Δημήτρη Ρουσουνέλου για τις γιορτές μαζικής συμμετοχής στο όνομα της μαρίδας, της γόπας, του κουκιού, του αρακά, της πεταλίδας…
Σχόλιο του Δημήτρη Ρουσουνέλου για τις γιορτές μαζικής συμμετοχής στο όνομα της μαρίδας, της γόπας, του κουκιού, του αρακά, της πεταλίδας…
Τα γαστρονομικά πανηγύρια να γίνουν αφορμή για ουσιαστική επικοινωνία και αλληλοκατανόηση
Το καλοκαίρι που μας πέρασε, με μια εικαστική γαστρονομική παρέμβαση, η Περσεφόνη Μύρτσου και η Ινώ Βαρβαρίτη, έκλεισαν σε χωριστά βάζα την Ελλάδα των δρόμων, την Ελλάδα της κρίσης. Της έδωσαν μορφή και γεύση, την έκαναν «Γλυκό Νεράτζι». Το υλικό συνέλεξαν από δέντρα στο Ιστορικό Κέντρο, κάποιες πολλαπλά επιβαρυμένες γειτονιές της πρωτεύουσας, πλατεία Συντάγματος, Προξένου Κορομηλά, Άνω Πόλη της Θεσσαλονίκης… Το εγχείρημα είχε πολλαπλές αναγνώσεις για τον καθένα. Ήταν όμως το πιο πολιτικό μήνυμα που έστειλε ποτέ γαστρονομική εκδήλωση κι είχε γεύση γλυκόπικρη.
Συνήθως οι γαστρονομικές Γιορτές μαζικής συμμετοχής σε στεριές και θάλασσες, σε πλατείες και παραλιακές λεωφόρους, διοργανώνονται χρόνο με το χρόνο διογκούμενες σε ένα πανελλαδικό δίκτυο γαστρονομικής ευωχίας. Το πάνδημο των Ελλήνων συνεορτάζει στο όνομα της μαρίδας, της γόπας, του κουκιού, του αρακά, της πεταλίδας, του όποιου βρώσιμου προϊόντος συντρέχει λόγος να αποτελεί εμβληματικό και σημαντικό για τα τιμημένα μας χώματα. Μάθαμε να τα κάνουμε όλα “πανηγύρι”, με ρυθμούς δοξαστικούς, με νταούλια, τσαμπούνες και καζανιές φαγητού.
Η ανάγκη να γιορταστεί -διάβαζε διαφημιστεί- το προϊόν είναι υπαρκτή και σημαντική. Όμως, μετά την πολλοστή επανάληψη ενός déjà vu γαστρο-πανηγυριού, δεν πετυχαίνουμε κάτι πλην της επιβεβαίωσης ότι μας λείπει ο στόχος, η επαφή με το ουσιώδες! Και στόχος δεν μπορεί να είναι μόνο να φάμε και να πιούμε οι κάτοικοι της περιοχής, ακόμα κι αν το εξαιρετικό μας προϊόν το μοιραζόμαστε με χιλιάδες επισκεπτών.
Γνωρίζω τέτοιες γιορτές. Κάποιες έχουν χάσει το μέτρο και μένει η ευχαρίστηση του καλά φάγαμε, καλά ήπιαμε κι ύστερα δρόμο. Ως το επόμενο φεστιβάλ, την επόμενη γιορτή, το επόμενο πανηγύρι, ως του χρόνου, να ‘μαστε καλά εμείς, ο κύριος δήμαρχος, ο κύριος περιφερειάρχης, η κυρία πρόεδρος του Πολιτιστικού. Όλοι!
Υπήρξα αποδέκτης του προβληματισμού μελών αντιπροσωπείας που συμμετείχε σε γαστρονομική γιορτή. Συναντήθηκαν με διαφορετικές κοινότητες ανθρώπων. Παρουσίασαν καλούδια του τόπου τους. Γυναίκες κυρίως, από την ευρύτερη περιοχή – με δυσκολίες στην ενδοεπικοινωνία- συναντήθηκαν για ένα τριήμερο. Έβαλαν ψυχή, διέθεσαν χρόνο, ξόδεψαν χρήμα, για να βγάλουν τους τόπους τους ασπροπρόσωπους. Αργότερα συνειδητοποίησαν ότι ενώ όλες μαζί τάισαν χιλιάδες κόσμου, έχασαν το πιο ουσιώδες: την επικοινωνία με τις άλλες ομάδες, τη συναναστροφή, την αμοιβαιότητα της προσφοράς, την ανταλλαγή εμπειριών και συνταγών, τη συνεργασία και τη συναντίληψη ότι συμμετέχουν στο ίδιο γεγονός, συναγωνιστές και όχι ανταγωνιστές. Το βάρος έπεσε μεν στο φαγητό, αλλά: στην ύλη, όχι στο υλικό -στην ποσότητα, όχι στην ποιότητα -στη διανομή, όχι στη διαδικασία- στην στιγμιαία χόρταση, όχι στην παρακαταθήκη για τη συνέχεια.
Μπαίνοντας μάλιστα στη διαδικασία να αναδειχτεί αν είναι καλύτερος ο καπνιστός λυκουρίνος του Πόρτο Λάγος από το σύγλινο της Μάνης και στη λογική να βραβευτεί κιόλας, η υπόθεση είναι χαμένη από χέρι.
Στο διαδίκτυο διαβάζουμε για τόνους προϊόντων, πλήθος επισκεπτών, επώνυμους κράχτες, μαγείρους και μαγειρολογούντες. Ανοίγοντας μικρή χαραμάδα αυτοκριτικής, βρίσκω το θέμα ιδιαίτερα άκομψο και απολίτικο. Ύβρις με την αρχαιοελληνική έννοια. Δεδομένου ότι βυθιζόμαστε καθημερινά σε μια ανθρωπιστική κρίση, που αν δεν μας αγγίζει προσωπικά αφορά χιλιάδες συμπολιτών μας, ας πάρει τέλος αυτό το πανηγύρι. Ας γίνει αφορμή για ουσιαστική επικοινωνία και αλληλοκατανόηση.
ΥΓ Αφιερωμένο σε εκείνους και κυρίως σε εκείνες που πασχίζουν ομαδικά και αλληλέγγυα σε δύσκολους καιρούς να αναδείξουν ταυτότητες, στους «ταμένους» της άδολης προσφοράς.
*Τόμας Μανν, «Στοχασμοί ενός απολιτικού», εκδ. Ίνδικτος.
ΠΗΓΗ Το παραπάνω κείμενο δημοσιεύτηκε στο “Γαστρονόμο” Οκτωβρίου και στο blog του Δημήτρη Ρουσουνέλου Όλα Στα Κάρβουνα (karvouna.wordpress.com)